Podkarpacki rynek pracy oczami przedsiębiorców – Bilans Kapitału Ludzkiego

Fot. PARP

Wyniki, jakie uzyskano w badaniu BKL w ujęciu ogólnopolskim, nie znalazły swojego odzwierciedlenia w wynikach regionalnych, uzyskanych w województwie podkarpackim, w przypadku którego odsetek pracodawców poszukujących pracowników wyniósł 17%. W żadnym z województw w 2013 roku odsetek pracodawców poszukujących pracowników nie był wyższy niż w podkarpackim.

Miało to również swoje odzwierciedlenie we wzroście liczby pracowników poszukiwanych przez pracodawców, który w 2013 roku wyniósł 33 572, co potwierdziło też systematyczny i obserwowany od 2010 roku zwiększenie potrzeb zatrudnieniowych w tym województwie. Jednocześnie też pracodawcy w województwie podkarpackim byli w grupie pracodawców najsilniej odczuwających trudności w znalezieniu pracowników spełniających ich oczekiwania. Na problemy wskazywało aż 83% pracodawców, podczas gdy średnia dla całego kraju wyniosła 78%. Warto również dodać, że dotyczyło to nie tylko pracodawców na Podkarpaciu, ale też pracodawców we wszystkich trzech województw ściany wschodniej.

Największy problem ze znalezieniem pracowników w województwie podkarpackim dotyczył pracodawców z branż: opieka zdrowotna, budownictwo i transport, handel i gastronomia, gdzie praktycznie 9 na 10 pracodawców zgłaszało problemy z rekrutacją osób do pracy. Dane te różnią się od wyników dla całej Polski, gdzie trudności dotyczyły głównie budownictwa i transportu oraz przemysłu i górnictwa. Wyniki ogólnopolskie nie wskazują też na tak duże problemy ze znalezieniem pracowników w opiece zdrowotnej (różnica 22 punktów procentowych).

W województwie podkarpackim największe problemy rekrutacyjne występowały podczas rekrutacji robotników wykwalifikowanych – 41 proc. przedsiębiorców zatrudniających na te stanowiska zgłaszało problemy. Trudno było też znaleźć techników i personel średniego szczebla (18 proc. wskazań), pracowników usług i sprzedaży (16 proc.) oraz operatorów i monterów (15 proc).

Dane z ostatniego raportu BKL wskazują, że przedsiębiorcy z województwa podkarpackiego poszukiwali pracowników przede wszystkim korzystając z usług Powiatowych Urzędów Pracy (69 proc.) oraz drogą poleceń znajomych i rodziny (64 proc. wskazań). Wyniki badań BKL potwierdzają też, że korzystanie z metody poleceń jest najbardziej popularnym sposobem poszukiwania pracowników w całej Polsce. Blisko 67 proc. pracodawców wykorzystuje tę metodę przy poszukiwaniu nowych pracowników. Stosunkowo często podkarpaccy pracodawcy korzystali również z zamieszczania ofert w Internecie (37 proc.) i w prasie (32 proc.). Popularnym rozwiązaniem stosowanym przez pracodawców na podkarpackim rynku pracy jest zamieszczanie ogłoszeń na terenie własnej firmy – to rozwiązanie stosowało 15 proc. pracodawców.

W ramach badania Bilansu Kapitału Ludzkiego pracodawcy pytani byli również o czynniki utrudniające wzrost zatrudnienia w ich firmach. Wśród podkarpackich pracodawców najczęściej wymieniane czynniki to: wysokie pozapłacowe koszty pracy (83 proc.), niestabilna sytuacja gospodarcza (79 proc.) oraz zbyt wysokie podatki (75 proc.).

W 2013 roku 56% pracodawców z województwa podkarpackiego oceniło kompetencje swoich pracowników jako zadowalające, ale wymagające udziału w dodatkowych szkoleniach (o 10 p. p. więcej niż w skali kraju). Jednakże tylko 41 proc. badanych przedsiębiorców wyraziło pełne zadowolenie z kompetencji podwładnych co z kolei stanowi o 10 p. p. mniej niż w skali kraju. Tylko 3% podkarpackich firm przyznało, że umiejętności pracowników są niezadowalające i wymagają doszkolenia.

Wyniki badań Bilansu Kapitału Ludzkiego zaprezentowane zostaną podczas konferencji pt. „Wyzwania dla podkarpackiego rynku pracy – Bilans Kapitału Ludzkiego” która odbędzie się we wtorek (15 lipca 2014) w hotelu Prezydenckim w Rzeszowie. Organizatorem konferencji jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Podczas konferencji po raz pierwszy zaprezentowany zostanie również raport regionalny: „Rynek pracy w województwie podkarpackim w świetle danych z badań Bilans Kapitału Ludzkiego 2013”.

Program

9.30 – 10.00 Rejestracja

10.00 – 10.10 Otwarcie Seminarium

Joanna Nowakowska – zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Kapitału Ludzkiego PARP

10.10 – 10.30 Decyzje związane z zasobami ludzkimi wymagają wiarygodnych danych – jak wykorzystać

badania Bilans Kapitału Ludzkiego w nowej perspektywie finansowej 2014 – 2020?

Joanna Nowakowska – Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Kapitału Ludzkiego PARP; Marta Gałązka – PARP

Odwoływanie się w podejmowanych decyzjach do zbadanych faktów, dowodów naukowych i analiz –evidence based policy and practice – to idea, która przyświeca projektowi Bilans Kapitału Ludzkiego (BKL). PARP widzi potrzebę wypełnienia istotnej luki informacyjnej, badawczej i analitycznej w obszarze rynku pracy, edukacji i kształcenia przez całe życie, której istnienie powoduje, że działania podejmowane są w oparciu o cząstkowe informacje. Realizując badania w ramach BKL, udostępniając ich wyniki, publikując raporty i upowszechniając je, PARP ma nadzieję na wzmocnienie decydentów, zarówno tych działających w sektorze publicznym, jak i prywatnym, tak aby podejmowane przez nich na co dzień decyzje w dłuższej perspektywie czasu przyczyniły się do poprawy sytuacji na polskim rynku pracy. W trakcie prezentacji przedstawione zostaną podstawowe założenia projektu Bilans Kapitału Ludzkiego oraz założenia Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2014 – 2020.

10.30 –11.45 Bilans zapotrzebowania na pracowników a możliwości ogólnopolskiego i podkarpackiego rynku pracy

Prelegent: dr Marcin Kocór – Ekspert BKL, UJ; Moderator: Monika Dawid-Sawicka, PARP

Debata z udziałem zaproszonych ekspertów: Magdalena Jankowska – dyrektor ds. personalnych i administracji na Europę Północno - Wschodnią Owens Illinois S.A.; Marta Górak-Kopeć – członek zarządu/dyrektor personalny PZL Mielec;

dr Piotr Zawada – Wiceprezes Zarządu Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Wystąpienie poświęcone będzie wyzwaniom, jakie stoją przed firmami na ogólnopolskim, a w szczególności na podkarpackim rynku pracy. Tematem wiodącym jest niedopasowanie podaży i popytu na rynku pracy. W 2013 roku zapotrzebowanie na kandydatów po raz pierwszy obniżyło się w Polsce do poziomu 14%, podczas gry w przypadku województwa podkarpackiego odsetek pracodawców poszukujących pracowników wyniósł 17%. Jednocześnie też pracodawcy w podkarpackim byli w grupie pracodawców najsilniej odczuwających trudności w znalezieniu pracowników spełniających ich oczekiwania. Z jednej strony mamy więc wyniki wskazujące na poprawiającą się sytuację i wzrost liczby poszukiwanych kandydatów, z drugiej oproblem niedopasowania kandydatów. W ubiegłych dziesięcioleciach Podkarpacie było krajowym zagłębiem przemysłu gazowniczego i zapleczem technologicznym dla tej branży. Dziś pozostały tylko niewielkie oddziały dawnych zakładów a kryzys gospodarczy spowodował, że wiele firm, zwłaszcza eksportujących swoje wyroby, nie poradziło sobie w nowej sytuacji. Z drugiej strony mamy na podkarpaciu rosnącą dolinę lotniczą, która w związku z brakiem pracowników w regionie poszukuje ich na terenie całego kraju i jest jednym z ważniejszych partnerów dla szkolnictwa wyższego w obszarze nauk ścisłych. Dlatego też warto podjąć dyskusję o specyfikach lokalnego rynku pracy. Jak kształtuje się na podkarpaciu podaż i popyt w obszarze zasobów ludzkich? Czy wyzwania przed którymi stoją pracodawcy na Podkarpaciu są podobne czy odmienne od tych które stoją przed pracodawcami w innych regionach Polski? Dlaczego mimo stagnacji na rynku pracy, tak trudno jest znaleźć kandydatów spełniających oczekiwania pracodawców?

11.45 –12.15 Przerwa

12.15 – 13.30 Inwestycje w kadry: jakich pracowników oczekuje polska gospodarka?

Prelegent: Konrad Turek – ekspert BKL, UJ; Moderator: Monika Dawid-Sawicka, PARP

Debata z udziałem zaproszonych ekspertów: Tomasz Bardzik – zastępca dyrektora operacyjnego / dyrektor techniczny Nowy Styl Group; Małgorzata Majewska – ekspert rynku pracy Monster Polska; Anna Walewicz-Styczeń – dyrektor personalny Ankol Sp. z o.o.

Po okresie boomu edukacyjnego ostatnich dwóch dekad, Polska znajduje się w sytuacji, kiedy to znaczenie formalnego poziomu wykształcenia maleje, tym bardziej, że jego jakość nie jest równa. W zamian zaś rośnie znaczenie konkretnych kompetencji, umiejętności i potencjału rozwojowego pracownika. Zmianie ulegają także ścieżki kariery zawodowej – kilkukrotne zmiany pracodawcy, a nawet zmiany zawodu, stają się standardowym wyzwaniem dla pracowników. W takiej perspektywie zakończenie nauki na edukacji formalnej i „zdobycie” zawodu, w którym pracować się będzie przez resztę kariery jest już sytuacją rzadko spotykaną. Stwierdzenie, że poziom aktywności edukacyjnej Polaków jest niski nie wystarcza do kreowania odpowiedniej polityki w zakresie strategicznego rozwoju kapitału ludzkiego w kraju. Proces uczenia się dorosłych należy analizować z szerokiej perspektywy, uwzględniającej sytuację na rynku pracy, poziom zapotrzebowania na kompetencje, a także ogólne warunki życia i rozwoju. Wśród głównych determinant aktywności edukacyjnej znajdują się nie tylko predyspozycje indywidualne, lecz również wymagania i charakter samej pracy wraz z możliwościami, jakie w tej pracy występują. W tym ujęciu ogromną rolę odgrywają pracodawcy, którzy najczęściej finansują szkolenia i decydują o tym, kogo na nie wysyłają. Jakie jest zapotrzebowanie na wyższe kompetencje w polskich firmach i instytucjach? Jakie stosują one strategie inwestycji w kadry i rekrutacji? Czy polska gospodarka oczekuje rozwijających się i wykwalifikowanych pracowników? Czy bez nich gospodarka może stawać się bardziej innowacyjna i konkurencyjna?

13.30 – 14.45 Rynek szkoleniowy w Polsce i w regionie: stagnacja czy rozwój?

Prelegentka: dr Barbara Worek– Ekspert BKL, UJ; moderator: Monika Dawid-Sawicka, PARP

Debata z udziałem zaproszonych ekspertów: Małgorzata Beym – Country Manager Development Dimensions International Polska (DDI); Jarosław Ubysz – doradca Zarządu Altkom Akademia S.A.; Katarzyna Podraza – dyrektor ds. strategii i rozwoju biznesu Podkarpacka Akademia Przedsiębiorczości

Sytuację rynku szkoleniowego w Polsce determinuje niski i niezmieniający się poziom aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków, brak strategicznego podejścia do zarządzania kadrami w wielu polskich firmach, a także niska skuteczność interwencji publicznej, która była ukierunkowana na stymulowanie rozwoju kompetencji Polaków. Pomimo tych niekorzystnych zjawisk, w latach 2010–2013 sektor szkoleniowy powoli, ale systematycznie się rozwijał, jednak w ostatnim roku tempo tego rozwoju zwolniło. Pozytywne zmiany, takie jak wzrost liczby klientów, wzrost zatrudnienia, wzrost obrotów, odnotowano w latach 2011–2012. W 2013 r. nastąpił natomiast spadek zatrudnienia w sektorze oraz spadek liczby klientów. Nie dziwi więc, że przedstawiciele branży szkoleniowej pesymistycznie oceniają sytuację finansową sektora. Co jest największą barierą rozwoju sektora szkoleniowego w Polsce? Gdzie można szukać impulsu do rozwoju tego sektora? Czy sektor ten może odegrać istotną rolę w procesie poprawy jakości kapitału ludzkiego w Polsce? Rynek szkoleniowy w Polsce charakteryzuje też znaczne zróżnicowanie regionalne. Różnice widać już na poziomie elementarnym, jakim jest liczba firm i instytucji szkoleniowych działających w poszczególnych województwach. W kontekście tak dużego zróżnicowania zasadne wydaje się postawienie dalszych pytań: Jak specyfika regionalna wpływa na strategie działania firm i instytucji szkoleniowych? Czy działania podejmowane na poziomie regionalnym mogą zmienić sytuację w obszarze uczenia się osób dorosłych, a tym samym wpłynąć na sytuację sektora szkoleniowego?

14.45 – 15.00 Podsumowanie