Ranking prestiżu zawodów i specjalności - 2023

Polacy ponownie zdecydowali. Ranking prestiżu zawodów obejmujący blisko 40 kategorii, realizowany od trzech lat przez instytut badawczy SW Research pokazuje pewną stabilność nie tylko w czołówce najbardziej poważanych profesji, ale również wśród specjalności zamykających zestawienie. W roku 2023, podobnie jak w latach ubiegłych, podium zdominowane jest przez dwa zawody: strażaka oraz ratownika medycznego. Pierwszy z nich poważany jest przez 84% Polaków, drugi przez 83%. Trzecie miejsce od lat jest obszarem rywalizacji między zawodem pielęgniarki i lekarza, jednak w 2023 roku brąz przypadł pielęgniarkom, z wynikiem 75%. Pozostałe miejsca w czołówce zawodów cieszących się społecznym uznaniem objęli kolejno: lekarze (74%), profesorowie wyższych uczelni (69%), farmaceuci (68%), górnicy (62%) oraz inżynierowie (60%).

Na przeciwnym biegunie znajdują się zawody i specjalizacje, takie jak influencer, youtuber czy działacz partii politycznej. Analogicznie do podium, również w przypadku listy najmniej poważanych zawodów można mówić o pewnej stabilizacji w latach 2021-23. Ostatnie dwie pozycje wymieniają między sobie influencerzy i youtuberzy, których poważaniem darzy średnio 13% polskiego społeczeństwa. Pozostałe pozycje (od 36 do 32) z końca tabeli to domena polityków: działaczy partyjnych (14%), posłów (16%), ministrów (20%) oraz radnych (21%).

Analiza rankingu dostarcza cennych informacji nie tylko na temat samej hierarchii zawodów w społecznej percepcji, ale również jest źródłem wiedzy o aktualnych potrzebach i wartościach polskiego społeczeństwa. Mocny i stabilny wizerunek takich profesji jak strażak, ratownik medyczny czy profesor uniwersytetu świadczą o powszechnym uznaniu dla takich cech jak pomoc innym, odpowiedzialność społeczna oraz wyższe wykształcenie. Polacy są konsekwentni również w negatywnych uczuciach, o czym świadczy niska o lat pozycja twórców internetowych oraz polityków. Okazuje się, że sama popularność, częsta obecność w mediach, marketingowa kreatywność czy krasomówstwo nie przyczyniają się, zdaniem Polaków, do tworzenia dobra społecznego w takim samym stopniu, co ratowanie zdrowia i życia – komentuje Piotr Zimolzak, wiceprezes SW Research.

Zarówno najbardziej, jak i najmniej poważane zawody utrzymały swoje zeszłoroczne pozycje. Co więcej, liderzy rankingu umocnili swoje miejsce, zyskując średnio 2-3 punkty procentowe społecznego poważania, względem roku 2022. Podobnie, najwięksi przegrani tego zestawienia pogłębili swoje końcowe lokaty, tracąc 3-4 punktów procentowych.

Jednak w środkowej części rankingu można zaobserwować pewną dynamikę. Na znaczeniu zyskał informatyk, analityk systemów komputerowych, który z miejsca 12. W 2021 awansował w roku na 9. pozycję. Jeszcze większy skok, choć nieco niżej, bo z 19. na 14. miejsce odnotował zawód adwokata.

Zauważalnie ku dołowi tabeli przesunął się za to właściciel dużej firmy, zajmując 22. pozycję i spadając aż o 6 oczek w rankingu względem 2022 r. Tendencja spadkowa dotyczy również zawodu robotnika wykwalifikowanego (np. tokarza, murarza), którego pozycja spada sukcesywnie od 2021 r. Wówczas zajmował on 6. pozycję, podczas gdy w 2023 r. dopiero 12.

Wzrost prestiżu specjalistów IT może wynikać z rosnącego znaczenia technologii cyfrowych, w szczególności rozwoju w kierunku sztucznej inteligencji (AI) oraz automatyzacji wielu procesów. To też by tłumaczyło istotny spadek prestiżu robotnika wykwalifikowanego czy pracownika call-center, których praca może być postrzegana jako zastępowalna w niedalekiej przyszłości. Z kolei przesunięcie się w górę profesji adwokata może świadczyć o dynamice w obszarze legislacji i wzroście popytu na usługi prawnicze. Z kolei pogorszenie się sytuacji materialnej wielu Polaków i niepewność o przyszłość finansową mogło osłabić postrzeganie przedstawicieli świata biznesu, właścicieli dużych firm. Może być to efekt krytyki wobec korporacyjnej kultury lub rosnących nierówności dochodowych – uzupełnia Piotr Zimolzak.

W tegorocznym zestawieniu po raz pierwszy Polacy oceniali takie profesje jak: farmaceuta/aptekarz, trener biznesu/coach, pracownik HR oraz pracownik call-center. Umiejscowienie tych kategorii zawodowych na tle dotychczasowych specjalności jest bardzo zróżnicowane. Przedstawiciele zawodu farmaceuty od razu trafili do czołówki zestawienia zajmując 6. pozycję, zaraz za profesorem uniwersytetu. Co ciekawe, Polacy uplasowali specjalistów ds. kadr (29 miejsce) i coachów (31 miejsce) pomiędzy przedstawicielami stanu duchownego (30 miejsce).Najmniej udany debiut zaliczył pracownik call-center, który zajął 32 pozycję tuż przed politykami i twórcami treści internetowych.

Badanie przeprowadzono w dniach 25-27.04.23 techniką CAWI przez instytut badawczy SW Research na reprezentatywnej próbie 1021 Polaków w wieku 16-80 lat.