Cerkiew greckokatolicka w Radrużu - drewniany zabytek na liście UNESCO

Obiekt należy do najcenniejszych drewnianych świątyń w Polsce. Wybudowali ją rzemieślnicy mający związki z innymi warsztatami, tworzącymi zespół zachowanych cerkwi na obecnym pograniczu polsko-ukraińskim: w Gorajcu, Potyliczu i Woli Wysockiej.

Pierwsza informacja o cerkwi pochodzi z I połowy XVI w. Została ona prawdopodobnie zniszczona w czasie najazdu tatarskiego w 1531 r. Obecna świątynia datowana jest na koniec XVI w. Prawdopodobnie jej fundatorem był w 1583 r. starosta lubaczowski Jan Płaza. W 1648 r. wnętrze ozdobiono polichromią, która razem ikonami tablicowymi współtworzyła ikonostas.

W okresie międzywojennym pochodzące z cerkwi ikony z XV-wiecznym rodowodem zostały przekazane do Lwowa, obecnie przechowywane są w Muzeum Sztuki Ukraińskiej.

Po II wojnie światowej krótko służyła jako kaplica rzymskokatolicka, następnie przejęta przez Skarb Państwa. Elementy wyposażenia w latach 1961-1963 przekazane zostały do ówczesnej Wojewódzkiej Składnicy Zabytków Ruchomych w Łańcucie (późniejszy Dział Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie). W maju 2011 r. do Muzeum Kresów w Lubaczowie z Działu Sztuki Cerkiewnej w Łańcucie przywieziono elementy ikonostasu, który po zakończeniu konserwacji został zrekonstruowany wewnątrz cerkwi. 21 czerwca 2013 r. została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z 15 innymi drewnianymi cerkwiami w Polsce i na Ukrainie.

Cerkiew w Radrużu to budowla orientowana, konstrukcji zrębowej, zbudowana z drewna jodłowego (zrąb) i dębowego (podwalina), bez użycia gwoździ metalowych, na kamiennej podmurówce. Budowla trójdzielna, każde z trzech pomieszczeń na planie zbliżonym do kwadratu, z których nawa jest szersza i wyższa od pozostałych. Sanktuarium zamknięte trójbocznie. Nawa nakryta czworoboczną kopułą zrębową, zwieńczoną drewnianym, podwójnym hełmem stożkowym. Świątynia otoczona wydatnymi sobotami, konstrukcji słupowej, wspartymi na wystających belkach zrębu i słupkach.

KZ