17 lat Polski w Unii Europejskiej. Zyskaliśmy?
Siedemnaście lat temu Polska ostatecznie zerwała z rosyjską strefą wpływów i weszła w skład Unii Europejskiej. Przez ten czas nasz kraj zmienił się nie do poznania, m.in. ogromny wzrost PKB, nowe autostrady, lotniska, budynki użyteczności publicznej, a co najważniejsze możliwość pracy, edukacji, podróżowania bez żadnych kontroli i problemów na granicach państw UE.
Wejście w dniu 1 maja 2004r. Polski do UE było zwieńczeniem kilkunastoletnich starań, które zapoczątkowane zostały jeszcze w 1988 roku poprzez nawiązanie stosunków dyplomatycznych z zachodnią Europą (EWG). Trzy lata później w grudniu w Brukseli podpisano Układ Europejski będący umową stowarzyszeniową pomiędzy Rzeczpospolita Polską, a ówczesną Wspólnotą Europejską.
Warto również dodać, że jednoczenie się kontynentu europejskiego to wielki sukces wielu osób, jego zwieńczeniem jest Unia Europejska, która odgrywa wiodącą rolę na świecie, jako elitarny klub bogatych i demokratycznych państw. Dziś przyzwyczailiśmy się do tego co przez kilka dekad udało się wypracować, a najważniejsze to gwarancja pokoju w Europie, brak wojen pomiędzy państwami UE. Swoboda przepływu ludzi, towarów, usług i kapitału to podstawowe zasady unijne, które otwarły wielu osobom nowe perspektywy rozwoju.
Jaki jest bilans kosztów i korzyści członkostwa w Unii Europejskiej? Pytanie to może wydawać się proste, bo bilans praktycznie można określić jako bardzo korzystny dla naszego kraju. Najlepszym dowodem na to, jest poparcie zdecydowanej większości Polaków dla członkostwa w UE.
Jednak warto się skupić na kilku wybranych danych pokazujących ogromną zmianę w przeciągu siedemnastu ostatnich lat. Chyba jeden z najważniejszych wskaźników to zmiana Produktu Krajowego Brutto (PKB), skumulowany wzrost PKB w okresie 2004-2020 dla Polski wyniósł ponad 50%, mimo jego spadku w ostatnim roku przez pandemią koronawirusa. Dziś Polska osiągnęła 73% PKB per capita całej UE, w 2004 roku było to niecałe 50%. Pewien wpływ na te dobre wyniki ma ilość środków jakie Polska otrzymała z budżetu UE, jak podaje Ministerstwo Finansów RP na koniec marca 2021 roku było to ok. 200 mld euro. Po odliczeniu wpłat do europejskiego budżetu, dodatnie saldo naszego członkostwa wyniosło ponad 135 mld euro. Należy również zauważyć, że obecnie jesteśmy największym beneficjentem funduszy unijnych ze wszystkich krajów Wspólnoty.
Zastanawiając się nad bilansem członkostwa warto również przyglądnąć się eksportowi polskich towarów, gdzie 3/4 przypada na kraje Unii Europejskiej. Największym partnerem Polski są Niemcy do których trafia ok. 1/4 naszych towarów. Co ważne w zakresie wymiany handlowej z krajami UE mamy ogromną nadwyżkę.
Nie można również zapomnieć o możliwościach jakie Unia Europejska dała w zakresie edukacji czy podejmowania pracy poza granicami Polski. W zakresie edukacji to z roku na rok coraz więcej osób wyjeżdża na studia czy dodatkowe dokształcanie w ramach unijnego programu Erasmus. W odniesieniu do rynku pracy to stopa bezrobocia spadło z blisko 20% do zaledwie ok. 3% obecnie (dane Eurostat).
Kończąc chcę jednak zaznaczyć, że Unia Europejska dla nas Polek i Polaków to przede wszystkim wspólnota wartości, to poszanowanie każdej jednostki ludzkiej bez względu na m.in. pochodzenie, rasę, religię, orientację seksualną czy niepełnosprawność, to gwarancja demokracji, której filarem jest praworządność.
Dominik Łazarz
Ekonomista, ekspert ds. UE, doradca ds. marketingu politycznego, doktorant WSIiZ.. Współpracuje m.in. Europe Direct w Rzeszowie przy Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania, a także w Gdańsku przy Stowarzyszenia Morena. Był m.in. dyrektorem Regionalnego Centrum Informacji Europejskiej w Rzeszowie (2007-13) i Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej (2013-16) oraz trenerem akredytowanym Krajowego Ośrodka EFS (2008-10).
.
