Odbudowa cmentarza wojennego w Drohojowie
POWIAT PRZEMYSKI. Jeszcze w latach 20. ubiegłego stulecia w Przemyślu i powiecie przemyskim istniało 66 cmentarzy wojennych. Z czasem ślady po nich uległy zatarciu. Związek Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl chce odtworzyć je i ponownie o nie zadbać.
Fot. Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie ( https://mpn.rzeszow.uw.gov.pl)
Podkarpackie ma doskonałe warunki do rozwoju tego, co nazywa się turystyką pamięci. Przez to, że na cmentarzach wojennych leżą żołnierze z połowy Europy zainteresowani przyjazdami do nas w poszukiwaniu swoich przodków są m.in. Austriacy, Węgrzy, Rumuni i Słowacy. To właśnie Przemyśl jako jedyne miasto w regionie może zarabiać na tego typu przyjazdach podobnie, zresztą podobnie jak Verdun we Francji czy Ypres w Belgii.
Dlaczego jako pierwszy do pierwotnego wyglądu sprzed ponad 100 lat ma wrócić cmentarz w Drohojowie? Bo jako jeden z niewielu na terenie Galicji Wschodniej - w czasach I wojny światowej - w przemyślany sposób został usytuowane w krajobrazie. Dzięki pomocy Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków udało się opracować program prac konserwatorskich na tym cmentarzu. Z kolei gmina Orły przekazała środki na dokumentację. Zaplanowane prace obejmować będą m.in. remont kapliczki, budowę ogrodzenia, nasadzenia zgodnie z pierwotnym planem oraz wykonanie infrastruktury towarzyszącej w postaci oznakowania.
Cmentarz w Drohojowie położony jest niedaleko od zabudowań wsi. Założenie ma kształt nieregularnego pięcioboku. Na szczycie jest kapliczka o kształcie dostosowanym do ukształtowania cmentarza. W jej centralnej części znajduje się półokrągła wnęka, w której umieszczony jest metalowy ozdobny krzyż. Wejście na cmentarz wiedzie po betonowych schodkach, od nich do kapliczki wiedzie aleja, dzieląca cmentarz na dwie symetryczne części. 64 krzyże nagrobne ustawione są w trzech łukowych rzędach, licem zwrócone ku alei. Na krzyżach wyryte są nazwiska żołnierzy lub narodowość, kilka nie posiada inskrypcji. Ogólnie, w mogiłach indywidualnych, pochowano tutaj 64 żołnierzy austro-węgierskich i rosyjskich poległych w 1915. Wśród nich 34 zidentyfikowanych. W 1999 r. przeprowadzono remont cmentarza. Wymieniono oryginalne krzyże, na nowe wykonane z betonu, zachowując ich formę oraz napisy inskrypcyjne. Cmentarz nie posiada trwałego ogrodzenia.
Nekropolia została w 1994 r. z urzędu wpisany do rejestru zabytków (nr A – 651).
Patronat nad całym przedsięwzięciem objął wicemarszałek województwa podkarpackiego Piotr Pilch.
fot. współczesna: Ewidencja Miejsc Pamięci Narodowej Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie ( https://mpn.rzeszow.uw.gov.pl), wizualizacja projektu Związek Gmin Fortecznych Twierdzy Przemyśl.
