Nie ma świata bez podatków. Opinia dr Piotra Maszczyka
Zgodnie ze znanym i wielokrotnie parafrazowanym aforyzmem Benjamina Franklina, na tym świecie są tylko dwie pewne kwestie: śmierć i podatki – przypomina dr Piotr Maszczyk w swoim kolejnym wykładzie w ramach Prasowej Akademii Pieniądza.
Fot. Pixabay/CC0
Warto się jednak zastanowić, dlaczego podatki stały się tak nieodłączną częścią naszego życia. Innymi słowy mówiąc, dlaczego współczesnego świata nie można sobie wyobrazić bez podatków.
Ekonomiści odpowiadając na tak postawione pytanie, wskazują zazwyczaj na cztery motywy nakładania podatków.
Po pierwsze zatem, są one niezbędne, aby sfinansować realizowane przez państwo wydatki na zakup dóbr i usług publicznych. Takim dobrem jest na przykład obrona narodowa lub latarnia morska.
Po drugie i trzecie, podatki są wykorzystywane w celu urzeczywistniania ideałów równości społecznej. Jeśli większość społeczeństwa opowiada się za taką ingerencją państwa, podatki są narzędziem zmniejszającym lub zwiększającym dochody wybranych podmiotów i grup społecznych. Przypomnijmy, że podatki pozwalają finansować stypendia dla studentów, zasiłki dla bezrobotnych czy program „Rodzina 500 Plus”.
Czwartym motywem nakładania podatków jest chęć ograniczenia negatywnych skutków konsumpcji niektórych dóbr i usług. Społeczna użyteczność konsumpcji alkoholu, tytoniu jest ewidentnie niższa niż ich użyteczność prywatna. Państwo decyduje się więc na nałożenie podatków, co podnosi cenę tych dóbr i w ten sposób zmniejsza ich konsumpcję.
Niektórzy ekonomiści jako podatki traktują również obowiązkowe składki ubezpieczeniowe i cła, jednak zgodnie z obowiązującą w polskim prawie definicją, nie mogą być one uważane za ten rodzaj danin publicznych. Zawierają bowiem w sobie z jednej strony element świadczenia wzajemnego (np. płacąc składkę ZUS nabywamy prawo do emerytury), jak również element ekwiwalentności (opłacenie cła jest warunkiem uzyskania pozwolenia na wwóz lub wywóz towarów).
