Stabilna perspektywa ratingu Rzeszowa według Fitch

Fot. Irena Gałuszka

Potwierdzenie ratingów odzwierciedla niezmienioną opinię Fitch dotyczącą dobrych wyników operacyjnych miasta oraz dobrych wskaźników obsługi oraz spłaty długu w średnim okresie, pomimo spodziewanego wzrostu zadłużenia miasta.

Główne czynniki ratingu

Ratingi miasta odzwierciedlają dobre zarządzanie strategiczne i finansowe w mieście oraz rozwijającą się gospodarkę Rzeszowa, będącego miastem średniej wielkości. Czynniki te, w połączeniu z dobrymi wynikami operacyjnymi, zapewniają wysoką zdolność do finansowania inwestycji ze środków własnych. Ratingi biorą również pod uwagę rosnące zadłużenie Rzeszowa oraz niskie zadłużenie spółek miejskich.

Scenariusz bazowy Fitch zakłada, że w latach 2016-2018 Miasto utrzyma dobre wyniki operacyjne; nadwyżka operacyjna będzie stanowić około 9% dochodów operacyjnych, tj. będzie ona wyższa od średniej z lat 2012-2014 wynoszącej 6,6%. Powyższa prognoza jest oparta na założeniu, że zarządzanie finansowe w mieście pozostanie dobre i będzie kontynuowana skuteczna polityka mająca na celu ograniczanie wzrostu wydatków operacyjnych. Będzie temu sprzyjać także dalszy dynamiczny wzrost dochodów z podatków w związku z prognozowanym wzrostem gospodarki lokalnej i rozwijającą się bazą podatkową w mieście.

W 2015 roku nadwyżka operacyjna miasta wzrosła do 87,5 mln zł i stanowiła 10,1% dochodów operacyjnych (marża operacyjna wyniosłaby 9%, jeśli wyłączy się dochody o charakterze jednorazowym).

Zdaniem Fitch dotychczasowe działania Władz Miasta na rzecz jego rozwoju są czynnikiem wspierającym rating. Władze Rzeszowa aktywnie działają na rzecz tworzenia dobrych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i pozyskiwania inwestorów. Miasto stale podejmuje działania mające na celu zwiększanie efektywności świadczenia usług publicznych, kładąc nacisk na racjonalizację wydatków i ograniczanie kosztów. Miasto z powodzeniem pozyskiwało wysokie dotacje unijne oraz z budżetu państwa na rozwój infrastruktury i Fitch spodziewa się, że będzie to miało miejsce również w ramach perspektywy budżetowej UE na lata 2014-2020.

Fitch prognozuje, że w latach 2016-2018 wydatki majątkowe Rzeszowa mogą wynieść łącznie 1 mld zł (rocznie średnio 25% wydatków ogółem, chociaż mogą być one niższe na początku okresu i wyższe pod jego koniec), w związku z przygotowaniami Miasta do realizacji inwestycji w ramach perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020. Prawie 80% wydatków majątkowych będzie finansowanych z dochodów majątkowych oraz z nadwyżki bieżącej miasta, a pozostała część będzie finansowana długiem.

Fitch spodziewa się, że w 2016 roku zadłużenie miasta pozostanie stabilne, na poziomie około 75% dochodów bieżących (około 665 mln zł w ujęciu nominalnym). Od 2017 roku może ono zacząć ponownie rosnąć ze względu na realizację inwestycji. W 2018r. pozostanie ono nadal umiarkowane, stanowiąc 83% dochodów bieżących (w 2015r.: 74% czyli 643mln zł). Pomimo wzrostu długu, wskaźniki obsługi i spłaty zadłużenia pozostaną bezpieczne. Nadwyżka operacyjna będzie 1,4 razy wyższa od obsługi zadłużenia, szacowanej na około 60 mln zł rocznie. Wskaźnik zadłużenia do nadwyżki bieżącej może wynieść około 11 lat, ale w dalszym ciągu będzie znacznie niższy od ostatecznego okresu spłaty długu (do 24 lat). W 2015 roku wskaźnik zadłużenia do nadwyżki bieżącej wyniósł 8,5 roku (10,3 roku po wyłaczeniu dochodów o jednorazowym charakterze) i był lepszy niż w latach 2011-2014, gdy wynosił średnio 13 lat.

Fitch pozytywnie ocenia politykę kredytową miasta. Większość zadłużenia Rzeszowa (54,4% na koniec 2015r.) zostało zaciągnięte w Europejskim Banku Inwestycyjnym i charakteryzuje je stosunkowo niski koszt finansowania, długi okres spłaty oraz równomierne rozłożenie spłat kapitału. Miasto podpisało nową umowę z EBI na 400 mln zł do wykorzystania w latach 2016-2022, co pozwoli miastu utrzymać bezpieczne wskaźniki obsługi długu, pomimo jego wzrostu w ujęciu nominalnym.

Rzeszów nie planuje korzystać z instrumentów quasi-dłużnych, ani przenosić zadłużenia oraz ryzyka na podmioty zależne. W rezultacie zobowiązania pośrednie Rzeszowa są niższe niż w większości porównywalnych miast w Polsce; na koniec 2015r. wynosiły one tylko 38 mln zł (w 2014r. 28 mln zł).

Rzeszów, liczący około 185,000 mieszkańców, jest centrum gospodarczym południowo-wschodniej Polski oraz ważnym ośrodkiem kulturalnym oraz akademickim (ponad 56.000 studentów). Gospodarka Rzeszowa rozwijała się bardzo dynamicznie w ostatnich latach, powyżej średniej krajowej, co zaowocowało szybszym wzrostem dochodów podatkowych Rzeszowa niż w innych miastach grupy porównawczej. Wysokie dodatnie saldo migracji (2,3 na tysiąc mieszkańców w 2014r.) i wysoki przyrost naturalny (3,3 na tysiąc mieszkańców w 2014r.) wraz z dużą liczba studentów przyjeżdżających do Miasta, dowodzi atrakcyjności Rzeszowa dla jego mieszkańców.

PKB na mieszkańca podregionu rzeszowskiego, w którym położony jest Rzeszów, dynamicznie rośnie. W 2013r. (ostatnie dostępne dane) stanowił on 87,9% średniej krajowej w porównaniu do 74% w 2007r. Fitch jest jednak zdania, że wskaźniki dla samego Miasta są wyższe od średniej krajowej, ponieważ jest ono najsilniejszym ośrodkiem gospodarczym w podregionie oraz inne wskaźniki ekonomiczne Rzeszowa kształtują się powyżej średniej krajowej (m.in. przeciętne wynagrodzenie, ilość firm, stopa bezrobocia).

Czynniki zmiany ratingu

Ratingi mogą zostać podniesione, jeśli nastąpi trwała poprawa wyników operacyjnych Rzeszowa, a jednocześnie zmniejszy się zapotrzebowanie miasta na finansowanie długiem, co wpłynie na poprawę wskaźnika długu do nadwyżki bieżącej poniżej 10 lat.

Ratingi mogą zostać obniżone w przypadku, gdy wzrostowi zadłużenia nie będzie towarzyszyła poprawa wyników operacyjnych, co może spowodować, że przez dłuższy okres wskaźnik obsługi zadłużenia (odsetki i spłata kapitału) do nadwyżki operacyjnej znacząco przekroczy 100% (44,8% w 2015 r.).

Główne założenia

Fitch zakłada, że miasto nadal będzie otrzymywało dotacje unijne na dofinansowanie programu inwestycyjnego.

Agencja zakłada również, że miasto będzie przestrzegać wszystkich regulacji oraz procedur przy realizacji projektów inwestycyjnych współfinansowanych ze środków unijnych. W przeciwnym razie Rzeszów mógłby stanąć przed koniecznością zwrotu wcześniej otrzymanych dotacji unijnych.

Fitch spodziewa się, że miasto będzie kontynuowało skuteczną kontrolę wzrostu wydatków operacyjnych i prowadziło ostrożną politykę budżetową w średnim okresie.

W swoich prognozach Fitch opiera się na obecnie obowiązujących przepisach prawnych dla jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności w zakresie alokacji dochodów i wydatków. Fitch zakłada również, że wszelkie nowe zadania zlecone przez władze centralne będą neutralne dla budżetu operacyjnego miasta.