Co dalej z planami ogólnymi. Podkarpaccy samorządowcy chcą zmian w przepisach

Wczoraj (w czwartek, 21 listopada 2024 r.) w Ministerstwie Rozwoju i Technologii w Warszawie kilku samorządowców z powiatu rzeszowskiego (burmistrz Głogowa Małopolskiego Tomasz Skoczylas i jego zastępca Mirosław Osetek, burmistrz Tyczyna Janusz Błotnicki oraz wójt Krasnego Jacek Maternia wraz z posłem Adamem Dziedzicem spotkali się z ministrem Krzysztofem Paszykiem. Przekazali także apel i petycję opracowaną przez hminę Głogów Małopolski, dotyczącą zmian w Planie Ogólnym.

Chodzi o wyznaczanie stref planistycznych dotyczących zabudowy mieszkaniowej w celu ochrony majątków mieszkańców na terenach gmin wiejskich oraz miejsko-wiejskich. Inicjatywa ma poparcie związku wójtów i burmistrzów - Aglomeracji Rzeszowskiej.

- Dążymy do zmian, które będą korzystne dla samorządów – komentuje poseł Adam Dziedzic, który dziś złożył w tej sprawie interpelację poselską.

Tekst interpelacji poniżej:

W sprawie zmiany przepisów ustawy ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, odnoszących się do wyznaczania stref planistycznych dotyczących zabudowy mieszkaniowej w celu ochrony majątków mieszkańców na terenach gmin wiejskich oraz miejsko-wiejskich.

Szanowny Panie Ministrze,

Wnoszę o rozważenie wprowadzenia zmiany zapisu art. Art. 13d. ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717) poprzez ich uchylenie.

Uzasadnienie:

Celem niniejszej interpelacji jest zmiana przepisów Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez uchylenie ograniczeń przy wyznaczaniu stref planistycznych o których mowa w art. 13c ust. 2 pkt 1–3 ustawy, poprzez likwidacje ograniczeń procentowych dla mechanizmu bilansowania i chłonności. Dzięki temu będzie istniała możliwość wyznaczenia stref planistycznych związanych z zabudową mieszkaniową na obszarach graniczących z miastami wojewódzkimi w ramach tworzenia aglomeracji. Gminy ościenne miast wojewódzkich, takie jak np. Gmina Głogów Małopolski, Świlcza, Trzebownisko, Krasne czy Tyczyn są w bardzo trudnej sytuacji po wprowadzeniu reformy planowania przestrzennego. Te gminy prężnie rozwijają się, poprzez tworzenie specjalnych stref ekonomicznych i tworzenie miejsc pracy dla pracowników, którzy wybierają daną gminę jako miejsce zamieszkania. Brak obowiązku meldunku w stałym miejscu zamieszkania spowodował zaniżenie wskaźników osób obecnie zamieszkałych wg GUS i prognozy rozwoju w tym zakresie. Gminy obserwują bardzo szybki rozwój budownictwa mieszkalnego w tym regionie.

Została zachwiana zasada decentralizacji zadań publicznych, która poprzez Konstytucję przyznała gminom uprawnienia władztwa planistycznego w systemie planowania przestrzennego. Istotą tego władztwa jest prawo samorządu gminnego do kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na terenie gminy. W tym celu organy jednostek samorządu gminnego określają przeznaczenie gruntów oraz zasady ich zagospodarowania, przeważnie za pomocą miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku planu miejscowego na danym terenie gmina wydaje zastępcze ich ustalenie w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Tak skrajnie niekorzystne zapisy ustawy odbierają gminom władztwo planistyczne, a przecież zgodnie z art. 16 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej, a przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Podmiotami władztwa powinny być przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego. Moim zdaniem to Gmina powinna decydować o kierunkach rozwoju, również w aspekcie rozwoju zabudowy mieszkaniowej w ramach tworzonych aglomeracji.

Proponowane zmiany pozwolą wyeliminować negatywne skutki ograniczenia prawa własności mieszkańców w całej Polsce, a chronionego i sformułowanego w art. 21 Konstytucji RP oraz art. 140 Kodeksu cywilnego. Władztwo planistyczne odebrane gminom poprzez nowelizacje ustawy i wprowadzenie mechanizmu bilansowania w planie ogólnym, może być traktowane jako niczym nieuzasadniona ingerencja Państwa w prawa właścicielskie, gdyż doprowadza to do nadużycia praw Konstytucyjnych obywateli. Aby temu zapobiec, niezbędne jest wnikliwe i wszechstronne wyważenie interesu indywidualnego i publicznego z uwzględnieniem zasady proporcjonalności. Jak zauważył Trybunał Konstytucyjny, prawo własności nie może być traktowane jako absolutne i może podlegać ograniczeniom, przy czym ograniczenia te muszą być proporcjonalne do zamierzonego celu i nie mogą naruszać jego istoty. Nakaz proporcjonalności wymaga, aby cel postawiony przez ustawodawcę lub działającą z upoważnienia ustawowego administrację znajdował się w odpowiedniej proporcji do ciężaru i dotkliwości podejmowanych środków. Zakłada ona niezbędność oceny, czy ingerencja odpowiadająca nakazowi przydatności i konieczności byłaby odpowiednia w stosunku do uszczerbków wolności, jakie za sobą pociągnie. Zasada proporcjonalności nakazuje tu zatem zachowanie proporcji między dolegliwością zamierzonej ingerencji a wartością wyznaczonego celu. Moim zdaniem obecnie obowiązujące zapisy spowodują znaczne straty majątkowe mieszkańców, którzy nie tylko nie będą mogli sprzedać gruntów w cenie dla rynku budowlanego, ale również ograniczą im możliwość budowy domów dla dzieci, wnuków na własnych gruntach. Brak właściwej proporcji między celem danego aktu władzy państwowej a skalą dotkliwości zastosowanych środków dla praw i wolności jednostki powodują zachwianie zaufania do władzy publicznej przez obywateli. Rozstrzygając ten konflikt, ustawodawca powinien wziąć pod uwagę ogólne zasady konstytucyjne, w tym zwłaszcza wyrażoną w art. 31 ust. 3 zasadę proporcjonalności, a także w art. 2 zasadę demokratycznego państwa prawnego. Zachowanie właściwej równowagi pomiędzy wartościami chronionymi konstytucyjnie i ustawowo wyklucza bowiem zakładanie prymatu interesu ogólnego nad jednostkowym i odwrotnie.

Konieczność podjęcia działań w trosce o rozwój Gmin w Polsce i dobro mieszkańców nie budzi wątpliwości, dlatego biorąc powyższe pod uwagę podjęcie proponowanych zmian w procedurze legislacyjnej jest w pełni uzasadnione.

Na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora oraz art. 191 Regulaminu Sejmu RP przyjętego uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy ministerstwo planuje lub rozważa inicjatywę ustawodawczą poprzez wprowadzenie zmiany zapisu art. Art. 13d. ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717) poprzez ich uchylenie?

Z poważaniem

Adam Dziedzic

Poseł na Sejm RP