Czym są umowa-zlecenie i umowa o dzieło?

Czym one się charakteryzują? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na fakt swobodnego kształtowania treści stosunku prawnego, jaki wiąże obie strony. Nie są tu określane dobowe czy tygodniowe normy czasu pracy, a tym samym nie ma też wymogu minimalnego wynagrodzenia.

Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku obu tych umów, osoby, które są zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotne, mają obowiązek się wyrejestrować.

Umowa o dzieło

Inaczej określana mianem „umowy rezultatu” - jak sama nazwa wskazuje, jest ona zawarta w celu wykonania określonego dzieła. Powinno ono być wyraźnie określone w taki sposób, aby możliwe było przynajmniej częściowe określenie jego wykonania w czasie i miejscu. Zazwyczaj tego rodzaju umowy są podpisywane w przypadku wykonywania konkretnych zleceń dotyczących np. zaprojektowania symbolu graficznego/logo, strony internetowej, poprowadzenia imprezy plenerowej.

Za wykonanie określonego w umowie dzieła przysługuje osobie je wykonującej wynagrodzenie. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że osoba może zlecić wykonanie wspomnianego dzieła także osobie trzeciej, chyba że zleceniodawca zastrzeże w umowie brak takiej ewentualności. Wykonawca dzieła zawsze ponosi odpowiedzialność za wykonaną pracę.

Umowa-zlecenie

Tego rodzaju umowa jest podpisywana w celu wykonania określonych czynności na rzecz zleceniodawcy, inaczej nazywana jest umową starannego wykonania. W tym wypadku ważne jest ustalenie rodzaju wykonywanych czynności, ich zakresu, ram organizacyjnych i wynagrodzenia, przy czym nie istnieje obowiązek wypacania tego ostatniego. W praktyce oznacza to, że istnieje możliwość nieodpłatnego wykonywania czynności w ramach umowy-zlecenia. Należy dodać, że zleceniobiorca nie może przekazać wykonania swoich zadań osobie trzeciej, chyba że w umowie będzie podany taki zapis. Ciekawym aspektem tej formy zatrudnienia jest fakt, że zleceniobiorca nie ponosi odpowiedzialności za bezpośredni efekt wykonanego zlecenia.

Umowa-zlecenie ze swego założenia zakłada większą samodzielność niż np. umowa o pracę. Jest to możliwie dzięki większej dozie dowolności przy ustalaniu terminu i miejsca wykonania pracy.

O ile w przypadku umowy o dzieło nie są odprowadzane żadne składki (chyba że jest ona zawierana z własnym pracownikiem), to przy umowie-zleceniu zleceniodawca, podpisując umowę z osobą bezrobotną, ma obowiązek opłacania za nią składek: emerytalnych, rentowych oraz zdrowotnych. W tym wypadku opłacanie składki chorobowej i wypadkowej jest dobrowolne, przy czym, jeżeli umowa jest wykonywana w siedzibie zleceniodawcy, ma on obowiązek odprowadzania składki wypadkowej.

Warto pamiętać, że formy zatrudnienia w postaci umów cywilno-prawnych takich jak: umowa o dzieło jak też umowa-zlecenie odnoszą się do konkretnych sytuacji. W związku z tym pracodawcy nie mają prawa zastępować umowy o pracę np. umową-zleceniem w takiej sytuacji, gdy wyraźnie występuje podporządkowanie pracodawcy i w związku z tym powinna być podpisana umowa o pracę.

Joanna Niemyjska (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjno-Konsultacyjne Służb Zatrudnienia)

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny