Ponad 11 miliardów złotych dla Polski Wschodniej z Unii Europejskiej na lata 2021-2027

11,4 miliarda złotych to budżet programu dla Polski Wschodniej w nowej perspektywie Funduszy Europejskich na lata 2021-2027.

Do tej pory z programu dla Polski Wschodniej korzystało pięć województw: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. W nowej perspektywie budżetowej dołączy do nich również część województwa mazowieckiego – oprócz Warszawy i dziewięciu otaczających ją powiatów – czyli region statystyczny mazowiecki regionalny.

– Z jednej strony program dla Polski Wschodniej będzie naturalną kontynuacją inwestycji w obszarach, o których rozwój dbaliśmy do tej pory. Z drugiej strony chcemy, aby był też odzwierciedleniem najnowszych trendów wyznaczanych w polityce unijnej. Nadal będziemy inwestować w innowacje biznesowe, wspieranie start-upów, infrastrukturę transportową. Ale skupimy się też na przykład na adaptacji miast do zmian klimatu i wzmocnieniu potencjału turystycznego regionu – mówi podczas Małgorzata Jarosińska-Jedynak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej.

Nowy program dla Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej będzie koncentrował się na czterech głównych obszarach: przedsiębiorczość i inwestycje; energia i klimat; spójna sieć transportowa oraz kapitał społeczny, turystyka i usługi uzdrowiskowe.

Z dotacji skorzystają zarówno małe i średnie firmy, innowacyjne start-upy, przedsiębiorstwa z sektora turystycznego i energetycznego, jak i samorządy oraz podmioty świadczące usługi publiczne, a także organizacje pozarządowe. Na współfinansowanie z Funduszy Europejskich będą mogły liczyć duże projekty miejskie, na przykład dotyczące zrównoważonej komunikacji miejskiej, oraz ponadregionalne inwestycje drogowe i kolejowe. Planowane są między innymi dalsze inwestycje przy tworzeniu Wschodniej Magistrali Kolejowej.

Makroregion Polski Wschodniej obejmuje ponad 40 procent powierzchni kraju i jest zamieszkany przez niemal 10,5 miliona osób. To 27 procent ludności Polski, 286 miast, z których tylko 8 ma więcej niż 100 tysięcy mieszkańców, a z kolei 202 liczą mniej niż 15 tysięcy mieszkańców. 60 miast to miasta średniej wielkości tracące funkcje społeczno-gospodarcze.

Polska Wschodnia odpowiada za wytwarzanie 20 procent produktu krajowego brutto (PKB). Wartość PKB na jednego mieszkańca w tych województwach waha się od 67 do 84 procent średniej krajowej i od 48 do 60 procent średniej unijnej.

W poprzednich dwóch pełnych perspektywach funduszy europejskich Polska Wschodnia była objęta specjalnie przeznaczonym dla niego programem. W latach 2007-2013 Program Rozwoju Polski Wschodniej o wartości blisko 10 miliardów złotych. Nadal trwa Program Polska Wschodnia 2014-2020. Jego wartość wynosi ponad 8 miliarda złotych. Dzięki środkom zrealizowano do tej pory 2,5 tysiąca projektów, a nabory dla przedsiębiorców nadal trwają.

Dotychczasowe efekty programu to między innymi:

- wsparcie 3,2 tys. przedsiębiorstw generujące inwestycje prywatne o wartości 1,5 miliarda złotych,

- wejście na nowe rynki zagraniczne około 240 przedsiębiorców,

- stworzenie 2,2 tys. miejsc pracy,

- zakup 322 sztuk ekologicznego taboru dla komunikacji miejskiej w stolicach województw,

- oddanie do użytku ponad 57 kilometrów nowych tras rowerowych,

- wybudowanie i przebudowanie 150 kilometrów dróg,

- zmodernizowanie 540 kilometrów linii kolejowych oraz 10 dworców kolejowych.

Program przeznaczony dla makroregionu Polski Wschodniej nie jest jedynym programem, z którego skorzystają te województwa. Podobnie jak w poprzednich latach w nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 każde województwo będzie miało do dyspozycji środki z programu regionalnego. Lubelskie otrzyma 1,768 miliarda euro, mazowieckie – 1,670 miliarda euro, podkarpackie – 1,661 miliarda euro, podlaskie – 992 miliony euro, świętokrzyskie – 1,106 miliarda euro, a warmińsko-mazurskie – 1,228 miliarda euro.

W puli środków programów regionalnych jest jeszcze 7,1 miliarda euro do podziału między wszystkie województwa w ramach uzgodnień kontraktu programowego. Kluczowe dla rządu i samorządu wojewódzkiego projekty, zgłoszone przez marszałków do kontraktów programowych, mogą liczyć na dodatkowe fundusze.

Dodatkowo województwo lubelskie jest jednym z sześciu województw (wraz z dolnośląskim, łódzki, małopolskim, śląskim i wielkopolskim), które otrzyma wsparcie z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Wyniesie ono 248 milionów euro. Celem funduszu jest łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu.

Wszystkie województwa mogą też liczyć na wsparcie z Funduszu Odbudowy, w ramach Krajowego Planu Odbudowy (https://www.gov.pl/web/planodbudowy), i programów krajowych.

5 marca rozpoczęły się konsultacje społeczne programu dla Polski Wschodniej. Będą one połączone z konsultacjami prognozy oddziaływania na środowisko i potrwają do 8 kwietnia.