Kolektory słoneczne na Podkarpaciu: powierzchnia, ilość, zastosowanie
Kolektory słoneczne, jako urządzenia do przekształcania energii promieniowania słonecznego na ciepło użytkowe, wykorzystywane są głównie do podgrzewania ciepłej wody użytkowej, wody w basenach oraz do ogrzewania. Na ilość uzyskanego ciepła ma wpływ powierzchnia kolektorów słonecznych, nasłonecznienie i sprawność instalacji.
Fot. Pixabay/CC0
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Rzeszowie, powierzchnia kolektorów słonecznych w województwie podkarpackim w 2019 r. wyniosła 18,7 tys. m2 i była wyższa niż w roku 2018 o ponad 112 m2, tj. o 0,6%. Na tle Polski stanowiła 8,3% powierzchni kolektorów słonecznych ogółem.
W województwie podkarpackim w 2019 r. produkcja ciepła użytkowego wyniosła 21,7 TJ stanowiąc 8,9% ogólnej produkcji ciepła z kolektorów słonecznych w Polsce.
W 2019 r. użytkowano dwa typy kolektorów słonecznych – cieczowe płaskie i cieczowe próżniowe, przy czym kolektory próżniowe były instalowane zdecydowanie rzadziej. Udział kolektorów płaskich wynosił 91,9%, zaś kolektorów próżniowych 8,1%.
Średnia powierzchnia zainstalowanych kolektorów słonecznych w 2019 roku wynosiła 65,2 m2 i była większa od średniej powierzchni w 2018 roku o 1,5 m2. Największa instalacja kolektorów słonecznych w województwie podkarpackim w 2019 r. podobnie jak w 2018 r. miała ponad 718 m2, najmniejsza – niecałe 2 m2.
W 2019 r. - instalacje najmniejsze - o powierzchni nie przekraczającej 10 m2 wykazało 30,0% (przy 29,5% w roku 2018) podmiotów gospodarki narodowej eksploatujących kolektory słoneczne.
Kolektory o powierzchni 10-50 m2 wykazało 38,7% jednostek i w tej grupie odnotowano spadek o 1,4% w stosunku do poprzedniego roku. Pozostałe 31,3% podmiotów eksploatowało kolektory o powierzchni ponad 50 m2, z czego 6,6% jednostek wykazało instalacje wielkości ponad 200 m2. Największy wzrost udziału (o 0,9% w stosunku do roku ubiegłego) nastąpił w grupie jednostek z zainstalowanymi kolektorami o powierzchni 100-200m2.
Udział powierzchni kolektorów słonecznych mniejszych niż 50 m2 wynosił 17,2%, zaś kolektorów o powierzchni większej niż 200 m2 42,2%. W stosunku do roku 2018 nastąpił spadek udziału powierzchni kolektorów o powierzchni 10-20 m2 (z 4,6% do 4,2%), 20-50 m2 (z 10% do 9,8%), 50-100 m2 (z 13,1% do 12,7%). Jedynie w przypadku kolektorów o powierzchni 100-200 m2 odnotowano wzrost udziału zainstalowanej powierzchni (z 26,7% do 28%).
W roku 2019 w województwie podkarpackim zaobserwować można dominujący udział jednostek z zainstalowanymi kolektorami w sekcji Edukacja. Udział ten wyniósł niemal 39% ogólnej liczby podmiotów użytkujących kolektory słoneczne.
Kolejną najliczniejszą grupą jednostek wytwarzających ciepło z energii słonecznej są podmioty zakwalifikowane do sekcji Opieka zdrowotna i pomoc społeczna, które stanowiły 15,7% ogólnej liczby badanych podmiotów. W grupie tej najczęściej występują szpitale, domy pomocy społecznej i ośrodki zdrowia.
Jednostki zakwalifikowane do sekcji Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne, obejmujące przede wszystkim obiekty samorządu terytorialnego, komendy policji, zakłady karne i stacje sanitarno-epidemiologiczne stanowiły w 2019 r. 11,5% ogółu podmiotów wykazujących kolektory słoneczne w województwie.
Największą średnią powierzchnię instalacji kolektorów słonecznych zaobserwować można w grupie jednostek sekcji Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, obejmującą m.in. Towarzystwa Budownictwa Społecznego i spółdzielnie mieszkaniowe. W 2019 r. wyniosła 299,9 m2 i była niemal 4,6 razy większa od zanotowanej średniej instalacji we wszystkich podmiotach eksploatujących kolektory słoneczne w województwie. Instalacje tej grupy jednostek obejmowały kolektory słoneczne dostarczające ciepłą wodę użytkową do budynków mieszkalnych.
Największa powierzchnia instalacji w tej grupie jednostek w 2019 r. wynosiła 494 m2.
Kolejną grupę podmiotów o najwyższej średniej powierzchni instalacji kolektorów słonecznych stanowiły jednostki prowadzące Działalność sportową, rozrywkową i rekreacyjną, osiągając średnią wartość w 2019 roku – 200 m2. W grupie tej dominują ośrodki sportu i rekreacji wykorzystujące duże instalacje kolektorów słonecznych do podgrzewania wody głównie w basenach i pływalniach. Największa instalacja w jednostce tej sekcji PKD, zaobserwowana w 2019 roku wynosiła 511 m2.
Na kolejnym miejscu uplasowały się podmioty z sekcji Opieka zdrowotna i pomoc społeczna ze średnią powierzchnią instalacji kolektorów słonecznych równą 131 m2. W tej grupie jednostek w 2019 r. największa instalacja wynosiła ponad 718 m2.
W strukturze powierzchni zainstalowanych kolektorów słonecznych największy udział stanowią jednostki z sekcji Opieka zdrowotna i pomoc społeczna. W 2019 r. wyniósł on 31,5% ogólnej powierzchni kolektorów słonecznych w województwie.
Na kolejnym miejscu usytuowały się podmioty z sekcji Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna - 20,3% oraz jednostki związane z Edukacją użytkujące 14,8% ogólnej powierzchni kolektorów słonecznych zanotowanych w ostatnim roku w województwie podkarpackim.
Największy udział w powierzchni kolektorów ogółem zainstalowanych w województwie podkarpackim wykazano w mieście Rzeszów (13,3%), następnie w powiecie dębickim (8,5%) i jarosławskim (6,1%). Zaś najmniejszy w powiecie przemyskim i mieście Przemyśl (po 1,5%).
Zainteresowanie instalowaniem kolektorów słonecznych w województwie podkarpackim, po dosyć wysokim wzroście w latach 2008-2018, zaczyna ulegać spadkowi. Niewielki wzrost zainstalowanej powierzchni oraz zmniejszenie ilości wytworzonego ciepła może sugerować wystąpienie problemów technicznych związanych z eksploatacją instalacji. Dalsze obserwacje pozwolą na przeanalizowanie tego zjawiska i wyjaśnienie czy dana sytuacja ma charakter incydentalny czy jest zapowiedzią zmian w wykorzystaniu kolektorów słonecznych do wytwarzania ciepła.
