Sprawa pomnika Walk Rewolucyjnych w Rzeszowie. IPN pisze do bernardynów

Fot. Pixabay/CC0

Pismo trafiło także do wiadomości wojewody, oddziału IPN w Rzeszowie oraz przewodniczącego Rady Miasta Rzeszowa. Andrzej Dec, przewodniczący Rady Miasta poinformował o nim na Facebooku.

Dyrektor Siwek przypomina, że w opinii IPN pomnik Walk Rewolucyjnych jest niezgodny z art. 5a Ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki.

Rzeczony monument został odsłonięty 1 maja 1974 roku i jak informuje napis będący częścią składową założenia pomnikowego powstał „W hołdzie bohaterom walk rewolucyjnycho Polskę Ludową w 30-lecie PRL”. Zatem honoruje wszystkich tych, którzy w narracji Polski Ludowej (nazwa potoczna państwa polskiego funkcjonującego w latach 1944-1989) przyczynili się do jej pwostanmia stanowiąc de facto pomnik pomnik dziejów ruchu komunistycznego na terenie ówczesnego województwa rzeszowskiego.

Należy przypomnieć, że oficjalnym pomysłodawcą powstania pomnika miał być ówczesny I Sekretarz KW PZPR [Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – przyp. red.] Władysław Kruczek a pomnik pierwotnie planowano odsłonić w 1972 roku w związku z 30. rocznicą powstania Polskiej Partii Robotniczej. Jednakże ze względu na problemy organizacyjne, niedobór materiałów, ale także opór społeczny wobec zbiórki środków na budowę, pomnik odsłonięto dopiero 1 maja 1974 r. Dla uzasadnienia merytorycznego wzniesienia pomnika pracownik referatu historii partii Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przygotował wykaz wydarzeń świadczących o dorobku rewolucji proletariackiej na terenie wojeództwa. Wśród wymienionych wydarzeń jedynie powstanie Stronnictwa Ludowego w 1895 roku należy uznać za godne pamięci w niepodległej Polsce. Natomiast reszta upamiętnionych wydarzeń dotyczy działalności komunistów, agentury bolszewickiej (Komunistyczna Partia Robotnicza Polski, Komunistyczna Partia Polski, Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy, Polska Partia Robotnicza), skrajnej lewicy ruchu socjalistycznego, bojówek komunistycznych (Gwardia Ludowa/Armia Ludowa) oraz organizacji siłowych Polski Ludowej: Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicja Obywatelska, Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.

Na mocy przywołanego art. 5a Ustawy o zakazie propagowania komunizmu pomniki nie mogą upamiętniając osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny system totalitarny lub w inny sposób takiego ustroju propagować.

Zgodnie ze słownikowym rozumieniem (Słownik Współczesnego Języka Polskiego, red. prof. dr hab. Bogusław Dunaj, Warszawa 1996, s. 1182) „upamiętniać” znaczy „zachowywać dla pamięci potomnych, czynić pamiętnym; utrwalać w pamięci”. Dedykowanie zatem pomnika „W hołdzie bohaterom walk rewolucyjnycho Polskę Ludową w 30-lecie PRL” ma sposób oczywisty zachować dla potomnych pamięć o nich, zatem biorąc pod uwagę przytoczone uzasadnienie historyczne oraz przytoczone znaczenie słownikowe rozumienie słowa „upamiętniać” nie ulega wątpliwości, że pomnik upamiętnia wydarzenie upamiętniające komunizm oraz a także niesuwerenne i zależne od Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich państwo jakim była Polska Rzeczpospolita Ludowa, która swoją władzę zdobyła i utrzymywała dzięki powszechnie stosowanej przemocy, łamaniu oporu obywatelskiego oraz w oparciu o stacjonujące w Polsce wojska ZSRS.

Zobacz obowiązujący tekst Ustawy