Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny – trzeci numer już w dystrybucji

Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny to pismo wydawane w ramach projektu „Szlak kultury wołowskiej”, prowadzonego przez Stowarzyszenie Pro Carpathia z Rzeszowa razem z kilkoma partnerami z Małopolski, Śląska oraz ze Słowacji. Jest kontynuacją Karpackiego Przeglądu Gospodarczego, wydawanego także dzięki poprzednim projektom stowarzyszenia.

Najnowszy numer w większości poświęcony jest mistyce gór, ich magii, wierzeniami ludowym, demonologii i bestiariuszowi tego co w tych górach „żyło” w ludzkim bajaniu i przesądzie. Wśród wielu arcyciekawych artykułów możecie przeczytać m.in. teksty:

„Karpaccy magowie” Katarzyny Ceklarz

Magia to pojęcie, które posiada swój źródłosłów w sanskrycie i oznacza zwierciadło, w którym na zasadzie odbicia ukazany jest świat stworzony przez Boga. Uważano, że obraz świata odbity w tym zwierciadle oglądać może osoba zwana magiem, która dzięki temu poznaje przyczynowość bytu. Termin „magia” oznacza zespół zrytualizowanych zachowań i praktyk, mających spowodować pożądany, realny skutek przy użyciu nadnaturalnych mocy drzemiących w naturze i w człowieku.

„Kult świętych drzew w Karpatach” Urszuli Janickiej-Krzywda

We wszystkich nieomal kulturach pewne rośliny, zwłaszcza drzewa, uważane były za święte, należące do świata sacrum. Zamieszkiwały w nich bóstwa, także demony, co umożliwiało ludziom nawiązywanie kontaktów ze światem nadprzyrodzonym. Roślina stawała się w tym wypadku pośrednikiem; mogła pomagać, ale także szkodzić, spełniać określone prośby, ale również je odrzucać.

„W krainie smoków” Bartłomieja Grzegorza Sali

W płd. Afryce swoje skaliste grzbiety dumnie podnoszą Góry Smocze, których intrygująca nazwa znakomicie oddaje ich zjawiskowe, baśniowe pejzaże. W Europie natomiast na miano Gór Smoczych w pełni zasłużyły Karpaty, za sprawą licznych legend i kulturowych odniesień, funkcjonujących w ramach tutejszego folkloru z mnogością i niezwykłym urodzajem gadzich poczwar.

„Mistyka koniakowskiej róży” Andrzeja Suszki

Klasyczna róża koniakowska ma kształt okrągły i jest po prostu koronkowym kołem. Koło jest symbolicznym przedstawieniem pełni i doskonałości. Ponieważ nie ma ani początku, ani końca, bywa też symbolem wieczności i nieskończoności Boga. Tak jak Bóg - koło, okrąg nie ma początku ani końca. Odnoszono też symbolikę koła do wiecznego, kolistego ruchu ciał i sfer kosmicznych.

„O łemkowskiej demonologii” Tomasza Kosiek

W etnograficznych pracach dotyczących tradycyjnej kultury Łemków napotkać można szereg wzmianek dotyczących ich życia duchowego. Świadectwa te wskazują, że w codzienności ruskich górali Beskidów nieustannie przeplatał się, jakbyśmy dziś powiedzieli, świat realny czy materialny z tym co metafizyczne, niewidoczne na pierwszy rzut oka, ale co wydawało się oczywiste i namacalne dla ludu, nie tylko ruskiego, jeszcze w XIX i na początku XX w.

„Wilk w pasterskiej tradycji karpackiej” Justyny Masłowiec

Dzikie, drapieżne zwierzęta zawsze budziły lęk. W Europie, gdzie obawiano się wilków i niedźwiedzi, największych żyjących tu drapieżników, oba zwierzęta łączy specyficzne pokrewieństwo widoczne w różnych aspektach kultury, a ich obecność w świecie symboli, mitów, legend i wierzeń jest niezwykle żywa. Drapieżniki były naturalnym zagrożeniem przede wszystkim tam, gdzie podejmowana była gospodarka hodowlana i pasterska. Zabezpieczenie stad przed wilkami i niedźwiedziami wymagało od pasterzy wiedzy, odwagi i znajomości różnych środków ochronnych, w tym procedur magicznych.

„Leśne kościoły wiary” Aleksandra Dordy

Karpaty od zawsze przyciągały zarówno odkrywców, poszukiwaczy przygód, różnej maści awanturników i kontestatorów zastanego porządku, jak i tych, którzy z różnych przyczyn musieli uciekać przed prześladowaniem i szukać schronienia.

Czasopismo jest bezpłatne, otrzymać można je w siedzibie Stowarzyszenia Pro Carpathia (Rzeszów, Rynek 16, II piętro)