Kompendium o podkarpackich drewnianych świątyniach docenione
POZNAŃ, RZESZÓW. Książka „Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego” pod redakcją Krzysztofa Zielińskiego zajęła II miejsce w kategorii „Monografie oraz inne opracowania krajoznawcze” na XXIV Ogólnopolskim Przeglądzie Książki Krajoznawczej i Turystycznej w Poznaniu.
Publikacja wydana przez Stowarzyszenie „Pro Carpathia” z Rzeszowa zawiera charakterystykę 256 zespołów i pojedynczych obiektów zabudowy sakralnej, zachowanych na terenie Podkarpackiego, zbudowanych przed 1950 r. To 149 dawnych i obecnych cerkwi, 96 kościołów i kaplic, 57 wolno stojących dzwonnic cerkiewnych i kościelnych oraz jeden dawny zbór protestancki.
Ich opisy zilustrowane są 1200 zdjęciami (aktualnymi, jak i archiwalnymi). Każdy opis posiada krótkie streszczenie w języku angielskim oraz ukraińskim.
- To wyróżnienie odbieram dwukierunkowo. Z jednej strony bardzo osobiście, jako uznanie dla pracy, która w nią włożyłem. A z drugiej, jako szacunek oceniającej książkę komisji do skali dziedzictwa tej drewnianej architektury sakralnej, która tak mocno, i chyba najliczniej w Polsce, zagościła w naszym, podkarpackim krajobrazie – podkreśla Krzysztof Zieliński, redaktor książki.
„Leksykon …” to pierwsze tego typu opracowanie w kraju obejmujące nie tylko drewniane obiekty istniejące, wpisane mocno w krajobraz kulturowy naszego regionu, ale także te, które tego szczęścia nie miały. – Wszyscy recenzenci szczególnie akcentują końcowy element wydawnictwa, czyli „Suplement”, prezentujący informacje o niezachowanych obiektach sakralnych zbudowanych z drewna – mówi Krzysztof Zieliński.
Udało się w sumie zebrać informacje o 467 miejscowościach z regionu, w których kiedyś istniały drewniane cerkwie, kościoły, zbory, synagogi i dzwonnice, a które uległy zniszczeniu w latach od połowy XIX wieku do 2007 roku. I co ważne odnaleziono i pozyskano 535 archiwalnych zdjęć, które pokazują ich bryłę, a czasami i wnętrze wraz z wyposażeniem.
Szczególnie cenna dla tego działu okazała się współpraca Stowarzyszenia z Wojewódzkim Podkarpackim Konserwatorem Zabytków w Przemyślu, który udostępnił swoje archiwa. Pozytywna decyzja rodziny Wojciecha Sobockiego pozwoliła także na skorzystanie z archiwum fotograficznego, zawierającego unikalne zdjęcia niezachowanych cerkwi Ziemi Przemyskiej.
Krzysztof Zieliński jest dziennikarzem, wydawcą i działaczem społecznym. Ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Prowadził firmę zajmującą się renowacją mebli, pracował w Gazecie Wyborczej oraz m.in. W Przedsiębiorcy Podkarpackim. Wydawał Rozmaitości Rzeszowskie i Extra Podkarpackie. W 2004 roku był współzałożycielem Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia”. Stowarzyszenie wydało kilkadziesiąt pozycji książkowych dotyczących Podkarpacia (kultura, tradycja, historia, turystyka). Chyba największym sukcesem wydawniczym stowarzyszenia jest – zainicjowane przez Krzysztofa Zielińskiego – pismo Skarby Podkarpackie.
Więcej informacji: www.skarbypodkarpackie.pl
Dorota Zańko
