Rzeszów - miasto uczące się

Opracowanie, jest efektem pracy analityków Polityki Insight oraz współpracy Fundacji Schumana z Fundacją Konrada Adenauera w Polsce. Partnerami publikacji są PKN Orlen i Siemens.

- Pod lupą znalazło się 66 polskich miast na prawach powiatu. Bardzo od siebie różnych pod względem wielkości, struktury społecznej czy historii. Chcieliśmy jednak sprawdzić, jak wykorzystały 25 lat transformacji – czy udało im się zbudować  gospodarkę opartą na wiedzy? W naszym zestawieniu bierzemy pod uwagę  infrastrukturę produkcyjną, kapitał ludzki, skłonność do współpracy. Badamy stan infrastruktury podstawowej i komunikacyjnej, a także to, czy dane miasto jest przyjazne biznesowi. Z raportu wyłania się czytelna mapa wyzwań stojących przed polskimi miastami - pisze we wstępie Anna Radwan, prezes Fundacji Schumana. - Autorzy opracowania, Piotr Arak i Łukasz Lipiński, przekonują, że przyszłość miast zależeć będzie w znacznej mierze od ich umiejętności uczenia się. Od tego, w jaki sposób będą potrafiły kreować rozwój w oparciu o wiedzę i informacje. Mam nadzieję, że niniejszy raport będzie przydatny przy odrabianiu tej lekcji.

Rzeszów w zestawieniu zajął drugie miejsce. Stolicę Podkarpacia wyprzedziła tylko Warszawa. Zamieszczamy fragment opracowania poświęcony Rzeszowowi. Nie polemizując z danymi statystycznymi i metodologią i jej zastosowaniem, należy jednak zaznaczyć, że niektóre zawarte w raporcie informacje są nieścisłe lub niektualne.

Ranking Miast Uczących się
 Miasto Indeks
1 Warszawa 54,9
2 Rzeszów 53,3
3 Poznań 51,0
4 Kraków 46,5
5 Opole 45,9
6 Katowice 45,7
7 Wrocław 43,9
8 Lublin 43,6
9 Kielce 41,0
10 Gliwice 40,6
11 Krosno 40,1
12 Gdańsk 38,5
13 Zielona Góra 38,0
14 Olsztyn 37,7
15 Sopot 36,7
16 Białystok 36,6
17 Wałbrzych 35,5
18 Tychy 34,929*
19 Bielsko-Biała 34,910*
20 Łódź 34,5
21 Tarnów 34,3
22 Toruń 34,0
23 Nowy Sącz 33,9
24 Bydgoszcz 33,7
25 Ostrołęka 33,6
26 Szczecin 32,6
27 Gdynia 31,9
28 Siedlce 31,7
29 Konin 31,2
30 Skierniewice 30,5
31 Płock 30,075*
32 Łomża 30,069*
33 Częstochowa 30,0
34 Koszalin 29,8
35 Suwałki 29,7
36 Legnica 29,5
37 Chełm 29,236*
38 Zabrze 29,211*
39 Elbląg 29,192*
40 Zamość 29,189*
41 Piotrków Trybunalski 28,9
42 Dąbrowa Górnicza 28,1
43 Kalisz 27,9
44 Rybnik 27,6
45 Jelenia Góra 27,5
46 Gorzów Wielkopolski 27,2
47 Radom 27,0
48 Tarnobrzeg 26,5
49 Świętochłowice 26,4
50 Leszno 26,3
51 Biała Podlaska 26,2
52 Włocławek 25,7
53 Sosnowiec 25,5
54 Świnoujście 25,4
55 Mysłowice 25,043*
56 Przemyśl 25,014*
57 Słupsk 24,5
58 Siemianowice Śląskie 24,4
59 Bytom 23,7
60 Chorzów 22,7
61 Jastrzębie-Zdrój 22,5
62 Ruda Śląska 22,3
63 Grudziądz 21,8
64 Żory 20,5
65 Jaworzno 20,3
66 Piekary Śląskie 16,7
* W wypadku miast o zbliżonych wynikach podajemy wartość wskaźnika z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.

Dość niskie bezrobocie i przeciętne płace
Rzeszów ma stopę bezrobocia na poziomie 8,4 proc., co jest przeciętnym wynikiem wśród największych 12. metropolii Polski. Bezrobocie jest jednak niższe niż w innym dużym mieście na ścianie wschodniej, w Lublinie, gdzie wynosi 10 proc. Stosunkowo wysoki odsetek bezrobotnych wynika z tego, że 41 proc. z nich jest bez pracy dłużej niż 12 miesięcy (o 8 pkt. proc. więcej niż średnia). W dużej firmie w Rzeszowie zarabia się nieco więcej niż przeciętnie w kraju — średnia płaca wynosi 104 proc. krajowej (3,7 tys. zł brutto) i jest na takim samym poziomie jak w Lublinie.

Rosnąca stolica nowych technologii

Rzeszów to jedyne miasto w Polsce, które związało przyszłość z technologiami i konsekwentnie realizuje tę strategię. Miasto jest europejskim centrum koncernu United Technologies Corporation, światowego potentata w przemyśle lotniczym i głównym ośrodkiem stowarzyszenia przedsiębiorców „Dolina Lotnicza”. Siedzibę ma tu Zelmer, największy polski producent sprzętu AGD. Rzeszów jest też jedynym na świecie miejscem poza amerykańskim Middletown, w którym produkowane są silniki do samolotów F-16. W mieście działają także producenci leków Sanofi-Aventis i Chema-Elektromet oraz żywności dla niemowląt i dzieci Alima Gerber. Rzeszów stał się ponadto centralą największej w kraju firmy IT Asseco Poland. Miasto oficjalnie liczy 185 tys. mieszkańców i ciągle się powiększa, a faktycznie mieszka w nim około 220 tys. osób.

Ustępuje tylko Warszawie w rankingu miast uczących sie

Wynik 53,3 pkt. na 100 możliwych jest tylko nieznacznie gorszy od 54,9 pkt. stolicy. Za Rzeszowem uplasował się m.in. Poznań i Kraków. Miasto może już niedługo wyprzedzić Warszawę — coraz więcej firm powstaje w preinkubatorze akademickim Politechniki Rzeszowskiej. Funkcjonują tam już zakłady MTU Aero Engines, Borg Warner, Ultratech (przemysł lotniczy). Politechnika Rzeszowska ma jedną z ciekawszych ofert edukacyjnych w kraju, w mieście jest też uniwersytet i jedna z największych szkół prywatnych w kraju — Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania.
Miasto Tadeusza Ferenca. Jest on prezydentem od 2002 r., w ostatnich wyborach wygrał z 66 proc. głosów w pierwszej turze. To dawny poseł SLD, a dziś bezpartyjny samorządowiec z własnym komitetem w radzie miasta. Rzeszów jest drugim miastem w UE, jeśli chodzi o zapotrzebowanie na informatyków — po Lizbonie9. Strategia rozwoju miasta jest związana z nowymi technologiami. Służyć temu ma rozbudowa infrastruktury łączącej Rzeszów ze światem (lotnisko i dojazd do niego) oraz uzbrajanie terenów w ramach parków przemysłowych. Politechnika Rzeszowska startuje w konkursie Fusion for Energy — ma szanse na to, że będzie w niej zlokalizowany reaktor produkujący na przemysłową skalę energię z fuzji termojądrowej.

Co roku Rzeszowowi przybywa ponad tysiąc mieszkańców

U progu lat 50. w Rzeszowie mieszkało 28 tys. osób, od tego czasu liczba mieszkańców stale rośnie. Od dziewięciu lat co roku do miasta przyłącza się przynajmniej jedna wieś lub mała miejscowość. Przy utrzymaniu obecnej tendencji wzrostu populacji, w 2020 r. w mieście może pracować ponad 300 tys. osób. Dzięki migracji w Rzeszowie jest wysoki odsetek ludności w wieku produkcyjnym — 68 proc. Młodzi (do 15. roku życia) stanowią 14 proc., a emeryci — 18 proc. mieszkańców.

Rzeszów ma 12. w kraju infrastrukturę potrzebną do rozwoju nowych technologii

Miasto zdobyło 34,6 pkt., co sytuuje je między Olsztynem i Gdynią. Firmy w Rzeszowie wydają na inwestycje przeciętnie 12 tys. zł na mieszkańca w wieku produkcyjnym — to więcej niż w większości miast Polski i najwięcej ze wszystkich 12 metropolii. 10,3 proc. tworzonych przedsiębiorstw jest związanych z nowymi technologiami, spośród już działających firm 25 przypada na tysiąc mieszkańców — tylko w 10 miastach jest ich więcej. Miasto traci w rankingu na tym, że nie ma w nim żadnego instytutu badawczego, a aparatura badawcza na uczelniach kosztowała tylko 60 gr per capita.

Najwięcej wykształconych specjalistów w Polsce

Miasto otrzymało świetny wynik 92,5 pkt. na 100 możliwych. Drugie jest Opole z 78,3 pkt., a trzecia Warszawa — 74,2 pkt. W Rzeszowie 33,5 proc. siły roboczej ma wyższe wykształcenie, więcej jest tylko w Warszawie, Krakowie i Sopocie. Na tysiąc mieszkańców przypada astronomiczna liczba studentów — 275 (najwięcej w całej Polsce), a co roku uczelnie kończy 87 osób na tysiąc mieszkańców (prawie cztery razy więcej niż przeciętnie). W mieście pojawia się miesięcznie prawie 16 proc. ofert pracy dla pracowników B+R i specjalistów.

Infrastruktura podstawowa i informacyjna

W tej kategorii Rzeszów wypadł najgorzej — otrzymał tylko 25,6 pkt. na 100 możliwych i wyprzedził go m.in. Poznań, Kraków, Płock i Lublin. W Rzeszowie nie ma wielkich środków trwałych do dyspozycji firm — są warte 5,1 tys. zł per capita przy niewiele większej średniej. Za to spora część dróg w mieście jest utwardzona (37,5 proc. — najwięcej w całej Polsce), a w mieście jest 13,5 węzłów dostępowych do sieci internetowej przypadających na tysiąc przedsiębiorstw.

Najlepsza współpraca między firmami w Polsce

Rzeszów jest liderem tej kategorii z 72,4 pkt. Za nim uplasował się Poznań 70,1 pkt. i Kraków 64,3 pkt. To zasługa tego, że aż 18,7 proc. mieszkańców miasta ufa sobie nawzajem (przeciętnie to około 13 proc.). Ponadto firmy starały się pozyskać dodatkowe środki z Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka” — w Rzeszowie 75 firm na tysiąc wnioskowało o dofinansowanie, najwięcej w Polsce. W mieście popełnia się trzy razy mniej przestępstw gospodarczych na tysiąc przedsiębiorstw niż przeciętnie (21 na tysiąc firm).

Jak na duże miasto stosunkowo łatwo prowadzi się tu biznes

Rzeszów zajął 16. miejsce z 41,2 pkt. Tuż przed nim uplasowały się Przemyśl i Zamość, a za nim — Kalisz i Łomża. Oprócz Rzeszowa w pierwszej dwudziestce nie ma ani jednej metropolii. Średni czas trwania sporu w sądzie rejonowym to 7,6 miesięcy, czyli sporo mniej od średniej wynoszącej dziewięć miesięcy, a na tysiąc firm przypada 12 urzędników skarbowych (średnio 14) oraz 37 urzędników zajmujących się obsługą składek społecznych w ZUS (średnio 23).