Wdrożenie planu Junckera coraz bliżej

Siedziba Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Adam Cyło

Komisja Europejska przyjęła wniosek prawodawczy w sprawie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS), który zostanie ustanowiony w ramach bliskiego partnerstwa z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI).

Fundusz jest centralnym punktem przedstawionej przez przewodniczącego Jean-Claude'a Junckera ofensywy inwestycyjnej, która pozwoli uruchomić co najmniej 315 mld euro w postaci inwestycji prywatnych i publicznych w całej Unii Europejskiej. Będzie on wspierał przede wszystkim inwestycje strategiczne, m.in. w sieci szerokopasmowe i energetyczne, a także mniejsze przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 3 tys. pracowników.

Wniosek przewiduje także utworzenie europejskiego centrum doradztwa inwestycyjnego, którego zadaniem będzie pomoc w wyborze projektów, ich przygotowaniu oraz realizacji w całej Unii. Ponadto dzięki wykazowi europejskich projektów inwestycyjnych inwestorzy będą lepiej orientować się w istniejących i przyszłych projektach.

- Komisja traktuje to poważnie. Przedstawiając wniosek w sprawie Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych wywiązujemy się, wraz z naszym partnerem EBI, z obietnicy złożonej w listopadzie na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego – mówi przewodniczący KU Jean-Claude Juncker. - Podejmujemy ważny krok w kierunku przywrócenia obywatelom Europy pracy oraz pobudzenia gospodarki Unii. Liczę obecnie na polityczne przywództwo współprawodawców, Parlamentu Europejskiego oraz Rady, dzięki któremu dojdzie do szybkiego przyjęcia wniosku i tym samym uruchomienia funduszu do czerwca oraz do napływu nowych inwestycji. Tego właśnie oczekują obywatele Europy i w związku z tym nie mamy czasu do stracenia.

Jak stwierdził Jyrki Katainen wiceprzewodniczący KE odpowiedzialny za miejsca pracy, wzrost, inwestycje i konkurencyjność, Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych będzie wspierał projekty obciążone zwiększonym ryzykiem, dzięki czemu podejmowane będą inwestycje w państwach i sektorach, w których nowe miejsca pracy i wzrost gospodarczy są najbardziej niezbędne.

- Naszym następnym krokiem powinno być zwiększenie oddziaływania Planu inwestycyjnego dla Europy oraz osiągnięcie efektu narastających korzyści: więcej inwestycji prowadzących do lepszych i liczniejszych miejsc pracy oraz stabilnego wzrostu gospodarczego – mówił Jyrki Katainen. - W tym celu odwiedzam obecnie wszystkie państwa Unii Europejskiej, gdzie jak dotąd spotkałem się z pozytywnymi reakcjami, które motywują do działania.

Wniosek Komisji obejmuje kilka elementów:

1. Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS)

EFIS jest głównym kanałem służącym uruchomieniu środków w wysokości co najmniej 315 mld euro w postaci dodatkowych inwestycji w gospodarkę realną w okresie najbliższych trzech lat. Środki z tego funduszu przeznaczane będą na finansowanie projektów obciążonych zwiększonym ryzykiem, co pozwoli zwiększyć oddziaływanie wydatków publicznych i uwolnić inwestycje sektora prywatnego. Fundusz zostanie ustanowiony w ramach Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), z którym Komisja będzie współpracować na zasadach strategicznego partnerstwa.

Udział państw członkowskich

W EFSI mogą uczestniczyć państwa członkowskie. Do udziału w funduszu mają prawo również osoby trzecie, takie jak krajowe banki na rzecz rozwoju lub agencje publiczne należące do państw członkowskich lub przez nie kontrolowane, podmioty z sektora prywatnego lub podmioty spoza Unii, pod warunkiem że obecni uczestnicy funduszu wyrażą na to zgodę.

Warunki w ramach paktu stabilności i wzrostu

Już w listopadzie Komisja zaznaczyła, że zapewni korzystne warunki w ramach paktu stabilności i wzrostu krajowym uczestnikom EFIS. W osobnym komunikacie opublikowanym dzisiaj przez Komisję na temat stosowania elastycznego podejścia w ramach istniejących przepisów paktu znajdują się dodatkowe wytyczne w tej kwestii.

Komisja wyjaśnia w nim, że wkłady państw członkowskich do EFIS nie będą uwzględniane przy szacowaniu korekty budżetowej. Będzie to dotyczyć wszystkich państw członkowskich, a więc tych, które podlegają części naprawczej paktu, jak również jego funkcji zapobiegawczej.

W przypadku państw korzystających z tzw. klauzuli inwestycyjnej współfinansowanie ze środków EFSI projektów lub platform inwestycyjnych będzie również odbywać się na korzystnych warunkach w ramach paktu.

Zarządzanie EFIS

Rada Sterująca będzie decydować o ogólnych kierunkach działania, formułować wytyczne w zakresie inwestycji, określać profil ryzyka, ustalać politykę strategiczną oraz przydział aktywów funduszu zgodnie z wytycznymi politycznymi Komisji. Tak długo jak EBI i Komisja pozostają jedynymi uczestnikami wnoszącymi wkład do funduszu, wszystkie decyzje będą podejmowane w drodze konsensusu, a liczba członków i głosów będzie przydzielana według wysokości ich wkładów. W przypadku przystąpienia do funduszu innych podmiotów wnoszących wkład liczba członków i głosów pozostanie proporcjonalna do wysokości wkładów, a w razie nieosiągnięcia konsensu decyzje będą podejmowane zwykłą większością głosów. Decyzja zawetowana przez Komisję lub EBI nie może zostać przyjęta.

Komitet inwestycyjny będzie odpowiadał przed Radą Sterującą. Jego zadaniem będzie analiza określonych projektów oraz decydowanie, który z nich otrzyma wsparcie ze środków EFSI, przy czym takie decyzje nie będą podejmowane według żadnych kwot dla obszarów geograficznych lub sektorów. W skład komitetu wchodzić będzie sześciu niezależnych ekspertów rynkowych oraz dyrektor zarządzający odpowiedzialny za bieżące zarządzanie EFSI. Dyrektor zarządzający i jego zastępca będą wyznaczani przez Radę Sterującą na wspólny wniosek Komisji i EBI.

2. Europejskie centrum doradztwa inwestycyjnego

Europejskie centrum doradztwa inwestycyjnego, korzystające z obecnej wiedzy eksperckiej, będzie pojedynczym punktem kontaktowym dla całej UE pomagającym w wyborze projektów, ich przygotowaniu, realizacji oraz finansowaniu. Centrum będzie również doradzało, jak korzystać z instrumentów finansowych oraz partnerstw publiczno-prywatnych.

3. Przejrzysty wykaz europejskich projektów

Dzięki przejrzystemu wykazowi europejskich projektów inwestorzy będą lepiej orientować się w istniejących i ewentualnych przyszłych projektach. Obecnie główną przeszkodą dla inwestycji jest brak informacji. Wykaz będzie regularnie aktualizowany, tak aby inwestorzy dysponowali rzetelnymi i aktualnymi informacjami przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Powołana przez Komisję i EBI wspólna grupa zadaniowa ds. inwestycji zidentyfikowała już około 2 tys. potencjalnych projektów o wartości 1,3 biliona euro.

4. Unijny fundusz gwarancyjny i wpływ na budżet UE

We wniosku ustanawia się fundusz gwarancyjny UE, który będzie stanowić bufor płynności dla budżetu unijnego chroniący przed ewentualnymi stratami poniesionymi w ramach EFSI przy wspieraniu projektów. Do roku 2020 fundusz gwarancyjny osiągnie stopniowo wartość 8 mld euro za pośrednictwem płatności z budżetu UE. W związku z tym konieczna jest poprawka w budżecie UE na 2015 r., która pozwoli na stworzenie nowych niezbędnych pozycji w budżecie oraz na przeniesienie kwoty 1,36 mld euro w środkach na zobowiązania oraz 10 milionów euro w środkach na płatności do tych nowo utworzonych pozycji. Nie ma to wpływu na budżet UE na 2015 r. Płatności w wysokości 10 mln euro pozwolą na pokrycie kosztów administracyjnych europejskiego centrum doradztwa inwestycyjnego.

***

Wniosek Komisji musi zostać przyjęty w ramach zwykłej procedury ustawodawczej (współdecyzji) przez unijnych ustawodawców, Parlament Europejski i Radę. Na grudniowym posiedzeniu Rady Europejskiej głowy państw i rządów wezwały „unijnych prawodawców (...) do wypracowania porozumienia w sprawie tego wniosku do czerwca, tak by nowe inwestycje można było uruchomić już w połowie 2015 r.” W ramach kolejnego elementu planu inwestycyjnego Komisja Europejska pracuje obecnie nad usunięciem dalszych barier regulacyjnych dla inwestycji oraz nad wzmocnieniem jednolitego rynku.