Projekt architektoniczny sanatorium w Birczy autorstwa Edyty Wysockiej studentki Politechniki Rzeszowskiej
Studentka studiów pierwszego stopnia kierunku architektura Edyta Wysocka w ramach pracy dyplomowej inżynierskiej wykonanej pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. Marka Gosztyły stworzyła projekt architektoniczny sanatorium w Birczy.
Autorka projektu podjęła próbę połączenia dóbr naturalnych, tj. słońca, wody oraz zieleni, z architekturą oraz potrzebami przepracowanych ludzi. Celem opracowania było stworzenie zespołu budynków, które pełnią funkcje odnowy oraz poprawy stanu zdrowia człowieka. Jak mówi Edyta Wysocka: "Realizacja oraz dobór tematu wynikał z obserwacji potrzeb społeczeństwa, problemu związanego ze starzejącym się społeczeństwem oraz chęci podniesienia kondycji psychicznej i fizycznej człowieka. Przez warunki materialne Polacy zmuszeni są do podejmowania ciężkiej i wielogodzinnej, często fizycznej pracy. Polaków najczęściej dotykają problemy zdrowotne spowodowane wysiłkiem fizycznym, ale również presja społeczeństwa, która przyczynia się do problemów psychicznych. W związku ze zmęczeniem i przepracowaniem pojawiają się również problemy z regeneracją, koniecznością przyspieszonego odpoczynku, radzenia sobie ze stresem, wypaleniem zawodowym czy depresją".
Autorka projektu wybrała Birczę, niewielką, liczącą niecałe 7 tys. mieszkańców gminę, położoną w województwie podkarpackim, na Pogórzu Przemyskim, charakteryzującą się bogactwem przyrodniczym: pięknym krajobrazem, świeżym powietrzem, wodami geotermalnymi. Projekt składa się z dwóch segmentów połączonych ze sobą komunikacją. Zaprojektowany został pięciokondygnacyjny budynek złożony z jednej kondygnacji nadziemnej oraz trzech kondygnacji znajdujących się poniżej poziomu 0. Stworzono plan funkcjonalno-przestrzenny zawierający: hol główny, administrację, przestrzeń pod usługi, kawiarnię z czytelnią, parking podziemny, rehabilitację, bibliotekę, zabiegi balneologiczne, spa, pływalnię zarówno krytą, jak i na zewnątrz budynku, małą przychodnię, strefę mieszkaniową, restaurację, strefę klubową oraz część techniczną obiektu. Druga część to budynek hotelowy z małymi usługami, m.in. sklep, salon fryzjerski.
Studentka wykonała inwentaryzację fotograficzną działki oraz otoczenia, w jakim jest zlokalizowane sanatorium, przeanalizowała i wykorzystała dostępną literaturę, wyselekcjonowała przykłady obiektów architektonicznych stanowiące inspirację do projektowanego budynku, dokonała analizy miejscowości, w której zlokalizowana jest działka. Projekt architektoniczny sanatorium w Birczy oparto na analizach, rysunkach architektonicznych oraz wizualizacjach zrealizowanych za pomocą nowoczesnych programów komputerowych. Opisowa część pracy objaśnia czynniki wpływające na wybór tematu, lokalizację wraz z analizą zieleni, funkcji, wysokości, komunikacji, gęstości zaludnienia, uwzględniono inspiracje projektowe, metodykę pracy oraz opis projektowanego sanatorium. Wykonano zagospodarowanie terenu, przekroje poziome i pionowe oraz elewacje, utworzono wizualizację całego obiektu wraz z otoczeniem.
W końcowych etapach pracy wybrano materiały oraz detale projektowe. Praca stanowi istotny element rozszerzający ośrodki uzdrowiskowe w Polsce, który wyróżnia harmonijne wpasowanie się pod względem architektonicznym w otoczenie, nie degradując dóbr naturalnych. Istotnymi motywami w trakcie realizacji były człowiek, natura oraz architektura. Praca została przekazana wójtowi gminy Bircza, ponieważ może być pomocna przy opracowywaniu koncepcji architektonicznej i programowej uzdrowiska w Birczy.
