Będzie ochrona oznaczeń geograficznych produktów nierolniczych

Siedziba Komisji Europejskiej w Brukseli. Fot. Adam Cyło

Oznaczenie geograficzne wskazuje na pochodzenie towarów z danego kraju, regionu lub miejscowości, w której wytwarza się produkty o szczególnej jakości, reputacji lub specyficznych cechach, np. wina bordoskie, szkło z Murano, szynka parmeńska czy podkarpacki miód spadziowy. Produkty rolne (np. sery, wina, mięso, owoce i warzywa) o określonym pochodzeniu geograficznym i posiadające specyficzne właściwości lub wytwarzane według tradycyjnych metod mogą otrzymać oznaczenie geograficzne chronione w całej UE. Przykładem produktu objętego taką ochroną jest ser parmezan. Produkty inne niż rolne (np. ceramika, marmur, sztućce, obuwie, gobeliny, instrumenty muzyczne) nie mają jednak do tej pory oznaczeń geograficznych, dzięki którym korzystałyby z jednolitej, wykraczającej poza przepisy krajowe ochrony na szczeblu UE. Tymczasem konsumenci chcieliby wiedzieć, jak rozpoznać autentyczne, oryginalne produkty. Oczekują także, że ich reklamowana jakość i szczególne cechy odpowiadają rzeczywistości. Jak informuje Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct - Przemyśl (działający przy Wyższej Szkole Prawa i Administracji), Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje dotyczące zielonej księgi na temat ewentualnego objęcia ochroną oznaczeń geograficznych dla produktów nierolniczych.

- W Unii Europejskiej mamy całe bogactwo produktów nierolniczych, opartych na tradycyjnej wiedzy i wytwarzanych według tradycyjnych metod – mówi Michel Barnier, komisarz UE do spraw rynku wewnętrznego i usług. - Są one niejednokrotnie zakorzenione w kulturowym i historycznym dziedzictwie regionu pochodzenia. Takie produkty, jak czeskie kryształy, szkocki tartan, marmur z Carrary czy gobeliny z Aubusson są nie tylko częścią europejskiej skarbnicy wiedzy i umiejętności, ale także mają znaczny, jeszcze nie do końca wykorzystany potencjał gospodarczy. Objęcie takich produktów ogólnounijnym oznaczeniem geograficznym mogłoby przynieść wymierne korzyści dla małych i średnich przedsiębiorstw i dla regionów Europy. W ten sposób przyczynilibyśmy się z jednej strony do ochrony naszego wyjątkowego i różnorodnego dziedzictwa, a z drugiej strony – do powstania nowych miejsc pracy i do pobudzenia wzrostu gospodarczego w Europie.

Zielona księga składa się z dwóch części. W pierwszej z nich Komisja pyta o opinię na temat środków ochrony obowiązujących obecnie na szczeblu krajowym i unijnym. Pytania dotyczą też potencjalnych korzyści gospodarczych, społecznych i kulturalnych, które można by osiągnąć dzięki ulepszeniu przepisów o oznaczeniu geograficznym w UE. W drugiej części poruszono bardziej techniczne kwestie, przedstawiając zainteresowanym stronom możliwe warianty ochrony produktów nierolniczych na zasadzie oznaczenia geograficznego obowiązującego na szczeblu UE. Nowe środki mogłyby ograniczyć się do minimalnych wymogów dotyczących oznaczenia geograficznego, określonych w Porozumieniu w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS), lub też uzupełnić je o dodatkowe kryteria ochrony, podobne do tych, które ustanowiono w przepisach UE dla oznaczeń geograficznych produktów rolnych.

Wszystkie zainteresowane strony, od konsumentów do producentów, dystrybutorów i władz lokalnych, mogą zgłaszać uwagi i sugestie do dnia 28 października 2014 r. Komisja opublikuje wyniki konsultacji i weźmie je pod uwagę, podejmując decyzję co do ewentualnych kolejnych działań na szczeblu UE.

***

UE jest zobowiązana do ochrony oznaczeń geograficznych na mocy porozumienia TRIPS, mającego zastosowanie do wszystkich 159 członków Światowej Organizacji Handlu (WTO). Obejmuje ono wszystkie produkty, nie tylko rolne. Wszystkie państwa członkowskie WTO muszą chronić oznaczenia geograficzne w taki sposób, aby unikać wprowadzania konsumentów w błąd co do pochodzenia towarów i zapobiegać nieuczciwej konkurencji. Do realizacji tych celów państwa WTO mogą wybrać różne instrumenty prawne. Niektóre państwa WTO, w tym 14 państw członkowskich UE, przyjęły przepisy chroniące oznaczenia geograficzne produktów innych niż rolne.

Na poziomie UE jednolitym oznaczeniem geograficznym są obecnie objęte wina, napoje spirytusowe, wina aromatyzowane oraz produkty rolne i spożywcze. Dotychczas nie zharmonizowano jednak oznaczeń geograficznych dla produktów innych niż rolne ani nie objęto ich jednolitą ochroną na szczeblu UE. Takie oznaczenia są regulowane krajowymi instrumentami prawnymi, co powoduje zróżnicowanie stopnia ochrony prawnej w poszczególnych krajach Europy. Producenci towarów nierolniczych, którzy chcieliby chronić swoje oznaczenie geograficzne w UE, muszą wystąpić o ochronę w każdym z państw członkowskich, które taką ochronę zapewniają, co nie jest efektywnym sposobem postępowania na jednolitym rynku UE. W innym przypadku w razie nadużyć tacy producenci muszą wchodzić w spory prawne.

Komisja zwróciła uwagę na ten problem w komunikacie z 2011 r. pt. Jednolity rynek w obszarze praw własności intelektualnej, proponując gruntowną analizę obowiązujących ram ochrony prawnej oznaczeń geograficznych dla produktów innych niż rolne w państwach członkowskich. Analiza miałaby też dotyczyć konsekwencji tej sytuacji dla jednolitego rynku.

W 2012 r. zlecono przeprowadzenie zewnętrznego badania na temat ochrony oznaczeń geograficznych produktów innych niż rolne na rynku wewnętrznym. Wyniki tego badania, opublikowane w marcu 2013 r., wskazują na to, że obowiązujące instrumenty prawne, jakimi dysponują producenci na szczeblu krajowym i europejskim, są niewystarczające. Ponadto 22 kwietnia 2013 r. Komisja zorganizowała wysłuchanie publiczne, na którym omówiono wyniki wspomnianego badania. Wysłuchanie stało się zaczątkiem szerszej debaty o potrzebie wprowadzenia bardziej efektywnej ochrony oznaczeń geograficznych dla produktów innych niż rolne na poziomie UE.

***

Głównym celem Punktu Informacji Europejskiej Europe Direct- Przemyśl działającego przy Wyższej Szkole Prawai Administracji jest zapewnienie jak najbardziej efektywnego przepływu informacji między Komisją Europejską a społeczeństwem województwa podkarpackiego. Odbywa się to m.in. przez akcje i kampanie informacyjne. Więcej informacji http://www.europedirect-przemysl.wspia.eu/punkt-ed-w-przemyslu oraz https://www.facebook.com/EDPrzemysl

Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct - Przemyśl

ul. Wybrzeże Ojca Świętego Jana Pawła II 2

37-700 Przemyśl, Polska

tel./fax: 16 679 38 86