Polska znaczącym producentem gęsi w Unii Europejskiej
Polska zaliczana jest do grupy wiodących producentów gęsi, pierza i puchu gęsiego w Unii Europejskiej. Pogłowie gęsi w naszym kraju podlega stosunkowo niewielkim zmianom i w ostatnich latach kształtuje się w przedziale 0,9-1,3 mln szt. Gęsi hodowane w Polsce przeznaczane są przede wszystkim na cele konsumpcyjne.
Fot. Pixabay/CC0
Szacuje się, że na świecie występuje około 60 ras gęsi. W Polsce dominującą rasą jest gęś biała kołudzka, która stanowi ponad 98% pogłowia gęsi i jest efektem pracy Instytutu Zootechniki – PIB w Kołudzie Wielkiej. Rasa ta odznacza się bardzo dobrymi przyrostami masy ciała, małą zawartością tłuszczu i znakomitym smakiem.
Do rozwoju krajowego chowu gęsi niezbędne jest podejmowanie odpowiedzialnych decyzji zakupowych przez konsumentów, właściwe oznakowanie produktów z mięsa gęsiego przez producentów, a także kontynuowanie promocji rodzimych wyrobów w kraju i zagranicą (m.in. poprzez kampanię #„Kupuj świadomie”, informację na etykiecie PRODUKT POLSKI) oraz dywersyfikację i rozwijanie zasięgu kanałów dystrybucji. Prozdrowotne trendy w żywieniu sprawiają, że konsumenci stają się bardziej wymagający, poszukują żywności wysokiej jakości, bezpiecznej, o sprawdzonym pochodzeniu i dokonują zakupów z większą świadomością. Coraz większą uwagę zwracają na autentyczność produktów, w tym na oznaczenie PRODUKT POLSKI.
W 2024 r. w ujęciu regionalnym największe pogłowie gęsi zlokalizowane było w województwach wielkopolskim (258 tys. szt., 20% udziału) i warmińsko-mazurskim (213 tys. szt., 16%). Łączny udział tych dwóch regionów w krajowym pogłowiu gęsi wynosił 36%. Duże pogłowie występuje również w woj. podlaskim (172 tys. szt.), mazowieckim (150 tys. szt.) oraz łódzkim (123 tys. szt.). W pozostałych województwach populacja gęsi była znacznie mniejsza i kształtowała się od 97 tys. szt. w województwie kujawsko-pomorskim do 1 tys. szt. na terenie województwa zachodniopomorskiego.
Popularność produkcji mięsa gęsiego w Polsce wynika z utrzymującego się popytu eksportowego oraz z zapotrzebowania ze strony krajowych konsumentów, doceniających jego walory smakowe, zdrowotne i dietetyczne. Ponad 20 produktów i potraw z gęsi zostało wpisane na „Listę produktów tradycyjnych” prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na której znajduje się m.in. Gęś owsiana z Bogusławic, Gęś pomorska pieczona, Gęś owsiana ostrzeszowska czy Półgęsek z Radziwiłłowa.
Gęsina, w porównaniu z innymi gatunkami mięsa, charakteryzuje się korzystnymi proporcjami kwasów tłuszczowych, w tym tak istotnych dla naszego zdrowia jak omega-3 i omega-6. W mięsie gęsi znajduje się dużo białka zawierającego wszystkie aminokwasy egzogenne, których organizm człowieka nie może syntetyzować samodzielnie. Mięso to jest źródłem witamin z grupy B, witaminy A i E oraz wielu składników mineralnych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Ze względu na wysoką jakość, polskie gęsi są cenione przez zagranicznych konsumentów. W latach 2012-2024 wolumen sprzedaży zagranicznej mięsa gęsiego kształtował się od 14 tys. ton do 21 tys. ton (w wadze produktu). Równocześnie w roku 2024 odnotowano spadek wartości eksportu mięsa z gęsi, która obniżyła się z 85 mln EUR do 61 mln EUR, tj. o 29% w stosunku do roku 2023.
Od stycznia do sierpnia 2025 r. eksport mięsa gęsiego kształtował się na poziomie niższym niż w analogicznym okresie 2024 r. We wskazanym okresie bieżącego roku, krajowi przedsiębiorcy sprzedali za granicę 3 tys. ton mięsa gęsi wobec 2 tys. ton odpowiednio w 2024 r.
Najwięcej gęsiny Polska eksportuje do krajów Unii Europejskiej. Niezmiennie od wielu lat głównym odbiorcą tego mięsa są Niemcy. W 2024 r. na rynek niemiecki sprzedano 9,5 tys. ton polskiej gęsiny o wartości 46 mln EUR, co stanowiło 66% wolumenu i 76% przychodów z eksportu tego asortymentu. Mniejszymi odbiorcami polskiej gęsiny były: Francja (1,6 tys. ton, 4,2 mln EUR), Hongkong (1,2 tys. ton, 3 mln EUR), Austria (0,5 tys. ton, 1,4 mln EUR), Czechy (0,5 tys. ton, 2,1 mln EUR) oraz Wielka Brytania (0,5 tys. ton, 1,5 mln EUR).
Import mięsa z gęsi do Polski jest niewielki. W latach 2012–2018 kształtował się od 90 ton do 513 ton, a w latach 2019-2023 od 22 ton do 71 ton i nie miał praktycznie znaczenia w krajowym bilansie handlowym. W 2024 r. nastąpił wzrost importu mięsa z gęsi, który ukształtował się na poziomie 176 ton.
W 2025 r. ceny gęsi w skupie są wyższe niż przed rokiem średnio 17–25%. W trzecim tygodniu października br. w zakładach objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW gęsi tuczone skupowano przeciętnie po 14,09 zł/kg wobec 11,27 zł/kg w analogicznym tygodniu 2024 r., tj. o 25% drożej r/r.
