Kary za brak zgodności z NIS2 – co grozi firmom, które nie dostosują się do nowych przepisów?

Dowiedz się, jakie sankcje przewiduje dyrektywa NIS2 i jak Twoja firma może skutecznie się przed nimi zabezpieczyć.

Czym jest dyrektywa NIS2 i kogo dotyczy?

Dyrektywa NIS2 (Network and Information Security Directive 2) to zaktualizowana wersja wcześniejszych przepisów UE dotyczących cyberbezpieczeństwa. Jej celem jest ujednolicenie i podniesienie standardów ochrony infrastruktury krytycznej oraz zwiększenie odporności na incydenty cybernetyczne w całej Unii Europejskiej.

Nowe przepisy rozszerzają obowiązki na znacznie szerszy zakres firm, klasyfikując je jako:

• podmioty kluczowe (essential entities) – o największym znaczeniu dla funkcjonowania państwa i gospodarki,

• podmioty ważne (important entities) – pełniące istotne funkcje w łańcuchach dostaw lub usług cyfrowych.

Zgodność z dyrektywą NIS2 obowiązuje m.in. w sektorach: energetycznym, zdrowotnym, transportowym, finansowym, wodno-kanalizacyjnym, produkcji leków i chemikaliów, administracji publicznej oraz usług cyfrowych – takich jak chmura, DNS, centra danych czy e-commerce.

Wymogi obejmują wszystkie średnie i duże przedsiębiorstwa z tych sektorów, czyli takie, które zatrudniają co najmniej 50 pracowników i osiągają roczne przychody powyżej 10 mln euro.

Jakie kary przewiduje dyrektywa NIS2?

Nowe przepisy nie tylko definiują obowiązki firm, ale także szczegółowo określają możliwe sankcje za ich niedopełnienie. Zgodnie z art. 34 NIS2, organy nadzoru mogą nakładać:

• administracyjne kary pieniężne – do 10 mln euro lub 2% globalnego obrotu firmy (w zależności od tego, która wartość jest wyższa),

• czasowe zakazy pełnienia funkcji kierowniczych dla osób odpowiedzialnych za naruszenia,

• obowiązek wdrożenia środków naprawczych, w tym określonych zabezpieczeń lub audytów,

• bezpośrednie kontrole – możliwe bez wcześniejszego zawiadomienia, z prawem wglądu w dokumentację i systemy.

Warto zaznaczyć, że dyrektywa nakłada też obowiązek zgłaszania incydentów bezpieczeństwa w ciągu 24 godzin – a brak zgłoszenia sam w sobie może skutkować sankcją.

Jakie są konsekwencje braku zgodności z NIS2?

Nieprzestrzeganie wymogów dyrektywy może mieć dla firm znacznie poważniejsze skutki niż tylko kara finansowa. Skutki są wielowymiarowe i dotykają zarówno reputacji, jak i operacyjnych fundamentów organizacji.

Utrudnienia w realizacji kontraktów publicznych

W wielu sektorach kontrakty publiczne będą uzależnione od wykazania zgodności z wymaganiami NIS2. Firmy, które nie dostarczą odpowiedniej dokumentacji lub nie spełnią wymagań formalnych, mogą zostać wykluczone z przetargów lub utracić możliwość przedłużenia bieżących umów.

Trudniejszy dostęp do finansowania

Zgodność z dyrektywą coraz częściej staje się jednym z czynników oceny ryzyka inwestycyjnego i kredytowego. Brak wdrożonych mechanizmów bezpieczeństwa może oznaczać niższą ocenę wiarygodności lub wyższe koszty finansowania – zwłaszcza przy projektach współfinansowanych ze środków publicznych.

Utrata zaufania partnerów i klientów

Transparentność w zakresie cyberbezpieczeństwa to dziś istotny element reputacji. W branżach takich jak logistyka, zdrowie, produkcja czy IT, firmy są zobowiązane do wykazania, że chronią dane klientów i partnerów. Zaniedbania w tym zakresie mogą prowadzić do utraty kontraktów lub zakończenia współpracy.

Zakłócenia w działalności operacyjnej

Zaniedbania w obszarze zabezpieczeń technicznych i organizacyjnych zwiększają ryzyko poważnych incydentów – od ataków typu ransomware po całkowite zatrzymanie procesów produkcyjnych. W świetle dyrektywy NIS2 brak odpowiednich działań może zostać potraktowany jako niedopełnienie obowiązków zarządczych.

Jak uniknąć kar i spełnić wymagania NIS2?

Najlepszą obroną jest odpowiednie przygotowanie i systemowe podejście do bezpieczeństwa informacji. Firmy, które chcą uniknąć kar i zbudować odporną organizację, powinny wdrożyć kilka kluczowych działań.

Przeprowadzenie analizy ryzyka i audytu zgodności

Pierwszym krokiem powinna być analiza ryzyka oraz audyt zgodności z wymaganiami NIS2. Pozwalają one zidentyfikować luki w istniejących zabezpieczeniach i procesach oraz zaplanować odpowiednie działania korygujące. To fundament dalszego planowania wdrożeń i procedur.

Opracowanie polityk i procedur bezpieczeństwa

Na podstawie wyników audytu należy przygotować lub zaktualizować dokumentację: polityki bezpieczeństwa, plan zarządzania incydentami, strategię ciągłości działania oraz procedury zgłaszania naruszeń. Dokumenty te muszą być zgodne z wymaganiami dyrektywy i odzwierciedlać realne procesy w firmie.

Szkolenia i podnoszenie świadomości pracowników

Dyrektywa NIS2 wymaga nie tylko posiadania procedur, ale również wykazania, że pracownicy są przeszkoleni i świadomi zagrożeń. Regularne szkolenia i testy wiedzy zwiększają skuteczność reagowania i zmniejszają ryzyko błędów ludzkich.

Wdrożenie środków technicznych i organizacyjnych

Niezbędne jest zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń technicznych, takich jak segmentacja sieci, systemy SIEM, monitoring 24/7, zarządzanie tożsamością, czy systemy backupu. Równolegle należy zbudować kulturę zarządzania ryzykiem i bieżącego monitorowania zgodności – ponieważ zgodność z NIS2 to proces ciągły, a nie jednorazowa certyfikacja.

Systemy zarządzania i testowanie gotowości

Dodatkowym krokiem wzmacniającym zgodność z NIS2 jest wdrożenie formalnego systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji, zgodnego z normą ISO/IEC 27001 lub ISO 22301. Tego typu systemy nie tylko porządkują procesy, ale też stanowią zewnętrzne potwierdzenie dojrzałości organizacyjnej. Coraz więcej firm decyduje się również na testy penetracyjne i symulacje incydentów (np. tabletop exercises) – które pozwalają sprawdzić skuteczność reakcji na potencjalne zdarzenia.

Podsumowując, choć dyrektywa NIS2 wprowadza nowe obowiązki i podnosi poprzeczkę w zakresie cyberbezpieczeństwa, nie musi być wyłącznie źródłem stresu. Firmy, które potraktują ją jako impuls do uporządkowania systemów, procesów i polityk bezpieczeństwa, mogą zyskać więcej niż tylko formalną zgodność. Uniknięcie kar, ochrona reputacji, poprawa ciągłości operacyjnej i budowa zaufania wśród partnerów to realne korzyści, które mogą wynikać z wdrożenia przemyślanej strategii zgodnej z NIS2. A dobrze przeprowadzony proces zgodności – z udziałem doświadczonego partnera, takiego jak Bureau Veritas – może stać się nie tylko ochroną przed sankcjami, ale też solidnym fundamentem odporności cyfrowej firmy.

Artykuł partnera

 .