Fasola wrzawska „Piękny Jaś” - podkarpacki produkt z Chronioną Nazwą Pochodzenia

Nazwa pochodzi od wsi Wrzawy, która stanowi centrum tego fasolowego „zagłębia”. Za jakość fasoli wrzawskiej odpowiadają odpowiednie warunki panujące na terenie, na którym jest uprawiana, a mianowicie wysokiej klasy gleby madowe oraz łagodny mikroklimat, któremu obce są gwałtowne wahania dobowe temperatury i który cechuje stosunkowo długi okres wegetacji.

Odmiana ma bardzo duże (1000 sztuk to 2,1-2,9 kg), nerkowate i lekko spłaszczone nasiona, charakteryzujące się słodkawym smakiem i delikatną konsystencją, całkowicie pozbawioną mącznego posmaku. Właśnie smak wyróżnia fasolę wrzawską wśród innych odmian, choć nie tylko. Fasola wrzawska ma o 20% cieńszą skórkę i większą zdolność pochłaniania wody, a także gotuje się krócej o ok. 10 minut, niż odmiany wielokwiatowe pochodzące z innych miejsc. Sprawia to, że jest ona ulubioną fasolą wielu kucharzy.

Od 13 stycznia 2012 r. fasola wrzawska została objęta unijną Chronioną Nazwą Pochodzenia. Mogą tą nazwą być określane wyłącznie suche nasiona fasoli wielokwiatowej tycznej pochodzące z upraw na ściśle określonym obszarze powiatu tarnobrzeskiego (miejscowości Wrzawy, Gorczyce, Motycze Poduchowne, Trześń, Zalesie Gorzyckie w gminie Gorzyce) oraz powiatu stalowowolskiego (miejscowości Skowierzyn, Zaleszany, Majdan Zbydniowski, Motycze Szlacheckie w gminie Zaleszany oraz miejscowości Dąbrówka Pniowska, Pniów, Nowiny, Witkowice, Chwałowice, Antoniów i Orzechów w gminie Radomyśl nad Sanem).

Stowarzyszenie Producentów Fasoli Tycznej „Piękny Jaś” we Wrzawach zrzesza 32 rolników – producentów fasoli tycznej „Piękny Jaś”, z których 11 prowadzi uprawę zgodną z certyfikatem.

Jak istotną rolę odgrywa fasola w życiu mieszkańców Wrzaw i całego obszaru przy ujściu rzek, świadczy choćby fakt, że co roku, w drugą lub trzecią niedzielę sierpnia (czyli w okolicach Matki Boskiej Zielnej) organizują oni fasolowe święto, pod stałą już nazwą „W widłach Wisły i Sanu”. Jest to doskonała okazja, by spróbować wielu przepysznych dań z tej niezwykłej odmiany fasoli.

Krzysztof Zieliński, Podkarpackie Smaki