Pytajmy o naszych bohaterów. Opinia Tadeusza Kensego

Płk. Łukasz Ciepliński. Fot. Adam Cyło

Ofiary komunizmu. Kiedyś - „leśni bandyci”, „zaplute karły reakcji”. Dziś - patrioci, bohaterowie, najlepsi synowie. Żołnierze, zwykle zawodowi wojskowi. Ich pamięć i pamięć ich losu przywołują teraz dziesiątki, nawet setki publikacji: książek, artykułów, referatów, audycji, nawet filmów.

Wciąż niewiele wiemy o rzeczywistych dowódczych talentach i umiejętnościach, ale – jak sądzę też i postawach - ogromnej większości z nich. Może to nieistotne? Może z kolei o tym akurat pisać nie wolno, nie wypada? A może właśnie trzeba, ale się nie pisze?

Jak to było z dowódcami tych partyzantów z rejonu Suwałk i Augustowa? Jakim cudem dali tak łatwo, cicho i prosto podejść się oraz wyłapać razem ze swoimi podwładnymi latem 1945 r., czyli wtedy, gdy już nie mogło być złudzeń co do intencji Sowietów?

A jak to jest na naszym, rzeszowskim i podkarpackim gruncie? Ciekawe, dla którego z tych powodów bardziej, już od kilku lat nie może doczekać się wydania - napisana już według moich informacji - biografia ppłk. Łukasza Cieplińskiego pióra dra Zbigniewa K. Wójcika (regionalisty, autora książek i artykułów dotyczących historii Rzeszowa, a zawodowo prezesa rzeszowskiej Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie).

Łukasz Ciepliński to bohaterski żołnierz września, dowódca Inspektoratu Armii Krajowej i prezes IV Komendy WiN-u, kawaler Orderu Orła Białego (pośmiertnie). Może trudno byłoby zrozumieć, dlaczego w październiku 1944 r. wydał rozkaz odbicia więźniów z rzeszowskiego Zamku (ówczesnego więzienia NKWD) kilku niedoświadczonym i słabo uzbrojonym ludziom z dwiema drabinami? Albo też o co chodziło jego dowódcy, komendantowi Podokręgu AK Rzeszów, ppłk. dypl. dr. Kazimierzowi Putkowi, gdy wydawał kilka razy dziwne, mało rozsądne rozkazy, a w końcu, po aresztowaniu, szybko sypnął swoich podwładnych?

I jeszcze jedno: czy podobnie nie było zbyt często (choć już nie tak tragicznie) w naszych czasach, czasach "Solidarności"?

Żeby dostać odpowiedzi, najpierw trzeba zapytać. Nawet, jeśli to „nieważne”.

PS.

"Pamięć" w sensie tu używanym powinna być narzędziem służącym ustalaniu prawdy historycznej. Może być mniej doskonała, bo najczęściej jest subiektywna. Ale po co miałaby być celem samym w sobie? Szanujmy historię, odnośmy się do niej z obiektywizmem - czego jeszcze więcej można chcieć? Wtedy odnajdziemy, zmieścimy w tym i szacunek do osób, które nań zasługują, i pokorę wobec przyczyn, skutków i przypadków. Pomieszanie, częste, w ogóle celów i narzędzi prowadzi do wielu komplikacji, niejasności, próżnych wysiłków, fikcji, nieprawd, zmarnowanych szans. Szczególną wrażliwością odznacza się właśnie pomieszanie z sobą dwóch porządków: pamięci i historii, co rodzi tzw. "przyczynowość kommemoracyjną" łączącą współczesne oddziaływanie przeszłości z siłą minionej rzeczywistości. Jak łatwo wtedy ulec złudzeniu, fikcji! Temu, co najskuteczniej i najczęściej upamiętnione, najłatwiej przypisać funkcję przyczyny w syntezie historycznej! I tak, upamiętniając, popadamy w pułapkę uproszczeń nie tylko już nie potrafiąc, ale nawet nie starając się zrozumieć komplikacji minionego świata ...

Tadeusz Kensy – od 1977 roku działacz społeczny, gospodarczy i związkowy. Menedżer w wielu firmach, konsultant gospodarczy