Zamek w Łańcucie na monecie 5 złotych

Okolicznościowa moneta pięciozłotowa została wybita w standardzie obiegowym, z ozdobnym rewersem, na którym znajduje się wizerunek zamku w Łańcucie. Moneta została wyemitowana w nakładzie do 1 000 000 sztuk i można ją zamieniać według wartości nominalnej we wszystkich Oddziałach Okręgowych NBP.

Zamek w Łańcucie, to najcenniejszy prawdopodobnie zabytek na terenie obecnego Podkarpacia. Do 1944 r. był zamieszkiwany przez rodzinę Potockich. Po opuszczeniu pałacu przez właścicieli, szybko został ogłoszony muzeum. Dzieki temu wyposażenie nie zostało zniszczone ani rozkradzione przez żołnierzy Armii Czerwonej.

Historia

Wzniesiony w latach 1629–1642, przez ponad trzy stulecia pozostawał w rękach książąt Lubomirskich, a następnie ich spadkobierców, hrabiów Potockich. W tym czasie był nie tylko domem rodzinnym, lecz także miejscem, gdzie rozwijało się życie kulturalne oraz publiczne. Przez wieki podejmowano w nim licznych gości, w tym głowy koronowane.

Pierwotne założenie architektoniczne, będące ważnym dla całej południowo-wschodniej Polski punktem strategicznym, reprezentowało typ palazzo in fortezza. Składało się z czteroskrzydłowego, dwupiętrowego pałacu z czterema wieżami w narożach, wpisanego w regularny pięciobok fortyfikacji bastionowych typu staroholenderskiego.

Na przełomie XVIII i XIX w. dotychczasowa twierdza została przekształcona w wygodną, komfortowo urządzoną rezydencję, otoczoną parkiem. Inicjatorką przebudowy była ostatnia z rodu, Izabela z Czartoryskich Lubomirska, po śmierci której zamek odziedziczył wnuk księżnej, hr. Alfred Potocki. Założona przez niego w 1830 r. ordynacja rodowa spowodowała, że cały majątek wraz z zamkiem przetrwał, jako spójna całość, do II wojny światowej. Luksusowa posiadłość, otwarta dla towarzystwa, była utrzymywana dzięki nowocześnie prowadzonej gospodarce rolno-przemysłowej. Na przełomie XIX i XX w., za rządów III ordynata hr. Romana Potockiego, obiekt po raz kolejny został poddany przebudowie, która nadała mu obecny kształt i wygląd.

O pozycji i znaczeniu właścicieli zamku świadczą dziś zgromadzone kolekcje dzieł sztuki i rzemiosła artystycznego oraz duży księgozbiór. Wnętrza zamkowe wyróżniają bogactwo stylów i kunszt architektoniczny poszczególnych apartamentów, sal i pokoi, obfitujących w oryginalne dekoracje – barokowe, rokokowe, klasycystyczne i późniejsze, których projektantami byli wybitni polscy oraz zagraniczni architekci i dekoratorzy. Poszczególne pomieszczenia są urządzone i ozdobione odpowiednimi do ich funkcji zestawami mebli, obrazów oraz innymi dziełami i przedmiotami codziennego użytku.

Zamek otacza rozległy park, na terenie którego znajdują się zabytkowe budowle, takie jak: Stajnia i Wozownia, Zameczek Romantyczny, Oranżeria, Ujeżdżalnia, Ogrodniczówka oraz zrewitalizowana Storczykarnia. Nie brakuje tu też obiektów sportowych oraz małej architektury, a także pięknych ogrodów, w tym Włoskiego i Różanego.