Forum dla Bieszczad – wyniki realizacji rządowego Programu dla Bieszczad

Fot. Pixabay/CC0

Główna bariera rozwojowa Bieszczadów to słaba dostępność komunikacyjna, utrudniająca mieszkańcom i inwestorom dostęp do usług publicznych. Brakuje szerszej oferty wysokiej jakości miejsc pracy, więc osoby młode i wykształcone przenoszą się do większych ośrodków. Zahamować ten negatywny trend miał Program dla Bieszczad, rozpoczęty ponad dwa lata temu ówczesne Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej .

- Wspieramy rozwój gospodarczy wszystkich regionów w Polsce. Dzisiaj możemy się pochwalić skutecznymi działaniami na rzecz Bieszczad - powiedziała wiceminister ministerstwie funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak, która pełniła funkcję moderatora na spotkaniu pełniła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Małgorzata Jarosińska-Jedynak przypomniała, że w programie zawarto dwie główne osie wsparcia: poprawę warunków życia mieszkańców oraz wykorzystanie szans rozwojowych.

- W pierwszej z nich chodzi głównie o poprawę dostępności transportowej oraz polepszenie dostępu do usług społecznych i zdrowotnych, dobrej jakości edukacji oraz miejsc rekreacji i sportu. Z drugiej strony trzeba chronić zasoby przyrodnicze i równocześnie umiejętnie wykorzystywać lokalny potencjał, przez rozwój przedsiębiorczości i turystyki – wymieniała wiceminister.

Jako sukces działania programu, Jarosińska-Jedynak wymieniła dobre tempo prac projektowych i budowlanych na trasie Via Carpathia, obwodnicę Sanoka, postęp w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej, realizację projektów Bieszczadzkiego Parku Narodowego, czy rozbudowę tras rowerowych na terenie Bieszczad.

Wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak odniosła się również do obecnej sytuacji gospodarczej wynikającej z pandemii.

- Podobnie jak w przypadku innych programów, projektów i działań, także inicjatywy objęte Programem dla Bieszczad były modyfikowane w wyniku pandemii COVID-19. W szczególności dotyczy to obszaru kultury i współpracy międzynarodowej, które opierały się o wspólne działania, spotkania, konferencje i wymianę doświadczeń – wyliczała Jarosińska-Jedynak.

Samorząd województwa na forum reprezentowali marszałek Władysław Ortyl i wicemarszałek Ewa Draus. Marszałek Władysław Ortyl, w swojej wypowiedzi zwrócił uwagę na działania podejmowane przez samorząd województwa na rzecz rozwoju Bieszczad:

- Jesteśmy inicjatorem Programu dla Bieszczad. Nasze działania są wspierane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, ale też przez parlamentarzystów i wojewodę. Cieszy nas fakt, że będziemy negocjowali 25% w ramach regionalnych programów operacyjnych na przyszłą perspektywę, w ramach kontraktu terytorialnego, bo to pozwoli wyposażyć Program dla Bieszczad w skoordynowane instrumentarium finansowe. Myślę, że to jest przełomowy moment w naszych działaniach na rzecz tego pięknego regionu – powiedział marszałek zwracając uwagę na uruchomione przez samorząd pilotaże na rzecz Bieszczad.

Województwo podkarpackie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego uruchomiło dwa pilotaże: jeden bezpośrednio dostępny tylko i wyłącznie dla spraw środowiskowych w Bieszczadach - ma on dwie odsłony, teraz czekamy na trzecią, która pojawi się z bardzo dużą intensywnością w nowej perspektywie finansowej. Drugi pilotaż dotyczy przedsiębiorczości, która wymaga wsparcia w tym trudnym okresie pandemii, choć przygotowujemy też działania nie tylko na czas pandemii, ale musimy z niej wyciągać wnioski – dodał marszałek Ortyl.

Ewa Draus, wicemarszałek województwa zwróciła uwagę na konieczność dobrej współpracy pomiędzy instytucjami rządowymi a samorządowymi, jednocześnie wyraziła nadzieję na powstanie nowej edycji Programu dla Bieszczad.

Bardzo się cieszę, że ten kapitał współpracy jest podkreślany przez instytucje, z którymi współpracujemy. Ta dobra współpraca z pewnością zamieni się w nowy Program dla Bieszczad, bo jest to obszar wymagający strategicznej interwencji z powodu niskiego rozwoju społeczno-gospodarczego. Chcielibyśmy, aby był on komplementarny na poziomie regionalnym i krajowym. Efekty będzie jednak trudno osiągać bez większych inwestycji w Bieszczadach, dlatego wspólnie z samorządami wypracujemy listę takich inwestycji – powiedziała wicemarszałek Ewa Draus.

W forum udział wzięła także wojewoda podkarpacki Ewa Leniart, która również mówiła o potrzebie współdziałania, jednocześnie wskazywała na konieczność skupienia się na inwestycjach w rozwój komunikacji i lokalnej kultury w Bieszczadach.

Uczestnicy forum rozmawiali o możliwościach rozwoju gospodarczego Bieszczad, z perspektywy realizacji przez poszczególne instytucje Programu dla Bieszczad.

Piotr Dziadzio, wiceminister klimatu i środowiska, główny geolog kraju i pełnomocnik rządu ds. polityki surowcowej państwa, kompleksowo omówił potencjał geotermalny Bieszczad, z uwzględnieniem Jeziora Solińskiego. Wskazał na duży potencjał energetyczny tego miejsca oraz możliwości wykorzystania go w gospodarce regionu.

Dorota Łukaszyk, pełnomocnik premiera do spraw utworzenia Centralnego Ośrodka Sportu w Ustrzykach Dolnych, zaprezentowała koncepcję kształcenia i trenowania sportowców w Bieszczadach.

Jarosław Waszkiewicz, dyrektor departamentu Dróg Publicznych Ministerstwa Infrastruktury, swoje wystąpienie poświęcił budowie Via Carpathia. Jakub Kapturzak, zastępca dyrektora Departamentu Kolejnictwa Ministerstwa Infrastruktury wśród inwestycji kolejowych, które mają ułatwić i skrócić drogę do Bieszczad wymienił budowę łącznicy kolejowej Jedlicze-Szebnie, rewitalizację linii kolejowej nr 108 na odcinku Jasło-Zagórz oraz rewitalizację linii nr 107 od Nowego Zagórza do Łupkowa (przy granicy ze Słowacją).

Ryszard Prędki, dyrektor Bieszczadzkiego Parku Narodowego, zwrócił uwagę na działania prowadzone przez kierownictwo parku, a które są ukierunkowane na rzecz ochrony przyrody w Bieszczadach. Jako przykłady takich działań wskazał rewitalizację i zabezpieczenie szlaków turystycznych, poprawę oznakowania szlaków, budowę drobnej infrastruktury technicznej, czy remont i modernizację Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Wołosatem. Wspomniał też o projektach edukacyjnych realizowanych przez Park, współfinansowanych ze środków EFRR w ramach Programu Interreg Polska-Słowacja, czy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Krzysztof Majcher, dyrektor oddziału Zespołu Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowce w Solinie, PGE Energia Odnawialna S.A., poświęcił swoje wystąpienie możliwościom pozyskiwania energii odnawialnej w Bieszczadach. Ten cel realizuje między innymi klaster energetyczny, w skład którego wchodzi: spółka PGE Energia, powiat leski, gmina Solina oraz spółka Elbest, zarządzająca hotelem SPA Solina. Jego ideą jest zapewnienie pewnej formy samowystarczalności energetycznej dla regionu, przez wykorzystanie wody i światła słonecznego.

Jacek Świrkowicz, z departamentu Analiz i Polityki Migracyjnej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, mówił o przejściach granicznych w Bieszczadach oraz perspektywie rozwoju ruchu granicznego z Ukrainą. Zwrócił też uwagę na znaczenie przyszłego przejścia drogowego Malhowice-Niżankowice, które ma powstać do 2025 roku.

Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego do 2030 roku wskazuje obszar Bieszczad, jako wymagające szczególnego wsparcia. To obszar, który powinien być bardziej dostępny i skomunikowany z pozostałą częścią województwa, zwłaszcza w kontekście infrastrukturalnym – mówił dyrektor. Zwrócił też uwagę na konieczność wspierania przedsiębiorców, ale też instytucji wspierających rozwój biznesu.

Program dla Bieszczad jest ministerialną odpowiedzią na oczekiwania mieszkańców tego obszaru i daje podstawę ministrowi rozwoju do tworzenia różnych inicjatyw i narzędzi współpracy mających na celu rozwój tego obszaru. Został on wprowadzony w 2018 roku do katalogu przedsięwzięć podstawowych w postaci aneksu do Kontraktu Terytorialnego dla Województwa Podkarpackiego, jako przedsięwzięcie wspierające rozwój Bieszczad. Celem Programu jest poprawa szans rozwojowych i przyspieszenie rozwoju Bieszczad – jednego z najbardziej oddalonych obszarów Polski – poprzez projekty oraz inicjatywy podejmowane z poziomu krajowego, komplementarne w stosunku do działań realizowanych na poziomie regionalnym i lokalnym.