Polska czternaście lat w Unii Europejskiej. Czy zyskaliśmy? Opinia Dominika Łazarza

Przykłady to m.in. 50% wzrost PKB, nowe autostrady, lotniska, budynki użyteczności publicznej, a co najważniejsze możliwość pracy, edukacji, podróżowania bez żadnych kontroli i problemów na granicach państw UE.

Wejście 1 maja 2004r. Polski do UE było zwieńczeniem kilkunastoletnich starań, które zapoczątkowane zostały jeszcze w 1988 roku poprzez nawiązanie stosunków dyplomatycznych z zachodnią Europą. Trzy lata później w grudniu w Brukseli podpisano Układ Europejski będący umową stowarzyszeniową pomiędzy Rzeczpospolita Polską, a ówczesną Wspólnotą Europejską.

Jaki jest bilans kosztów i korzyści członkostwa w Unii Europejskiej ? Pytanie to może wydawać się proste, bo bilans praktycznie można określić jako bardzo korzystny dla naszego kraju. Najlepszym dowodem na to, jest ponad 70% poparcie Polaków dla członkostwa w UE.

Jednak warto się skupić na kilku wybranych danych pokazujących ogromną zmianę w przeciągu czternastu ostatnich lat. Chyba jeden z najważniejszych wskaźników to zmiana Produktu Krajowego Brutto (PKB), skumulowany wzrost PKB w okresie 2004-2017 dla Polski wyniósł ponad 50%. Paradoksalnie kryzys gospodarczy w strefie euro z lata 2008-2012 i wysoki wzrost PKB w Polsce spowodował, że zdecydowanie szybciej następuje proces wyrównywania poziomu gospodarczego do średniej unijnej. W wyniku czego Polska osiągnęła ponad 68% PKB per capita całej UE, w 2004 roku było to zaledwie 49%. Ważne przypomnienia jest to, że tzw. „próg ubóstwa” UE to 75%, po jego osiągnięciu będziemy otrzymywać mniej funduszy niż obecnie. Pewien wpływ na te dobre wyniki ma ilość środków jakie Polska otrzymała z budżetu UE, jak podaje Ministerstwo Finansów RP na dzień 31 marca 2018 roku było to blisko 148 mld euro. P odliczeniu wpłat do europejskiego budżetu, dodatnie saldo naszego członkostwa wyniosło blisko 100 mld euro. Należy również zauważyć, że obecnie jesteśmy największym beneficjentem funduszy unijnych ze wszystkich krajów Wspólnoty.

Zastanawiając się nad bilansem członkostwa warto również przyglądnąć się eksportowi polskich towarów, który osiągnął imponujący i historyczny wynik blisko 204,5 mld euro i blisko 80% tej kwoty przypada na kraje Unii Europejskiej. Największym partnerem Polski są Niemcy do których trafia ponad 1/4 naszych towarów. Jeżeli chodzi o całkowity bilans handlowy to cały czas się poprawia, jeszcze niedawno mieliśmy deficyt, obecnie mamy niewielką nadwyżkę (ok. 0.5 mld euro). Jednak w zakresie wymiany handlowej z krajami UE mamy ogromną nadwyżkę wynoszącą aż 17,5 mld euro dodatniego salda.

Polacy w szczególny sposób doceniają inwestycje w ramach tzw. funduszy spójności, czyli m.in. w: infrastrukturę drogową, kolejową, modernizację i budowę budynków użyteczności publicznej czy obiektów sakralnych, ale także wsparcie kształcenia Polaków, dofinansowanie do powstania nowych, jak i funkcjonujących firm. Kwota ogólna inwestycji w ramach funduszy europejskich wyniosła ponad 92 mld euro, co np. pozwoliło zwiększyć sieć autostrad z 405 km do blisko 1650 km.

Nie można również zapomnieć o możliwościach jakie Unia Europejska dała w zakresie edukacji czy podejmowania pracy poza granicami Polski. W zakresie edukacji to z roku na rok coraz więcej osób wyjeżdża na studia czy dodatkowe dokształcanie w ramach unijnego programu Erasmus. W odniesieniu do rynku pracy, to tutaj można powiedzieć, że z jednej strony jest to szansa dla polskich obywateli, z drugiej nasz kraj traci bardzo ważny kapitał ludzki w postaci często młodych wykształconych i ambitnych osób, które decydują się na pracę poza swoją ojczyzną. Ocenia się, że z kraju na stałe wyjechało ponad 2 mln ludzi, ale jednocześnie od 2004 roku stworzono ok. 2.5 mln nowych miejsc pracy w Polsce, a stopa bezrobocia spadło z blisko 20% do zaledwie 4,4% według danych Eurostat.

Polska przez te ostatnie lata zmieniła się niewiarygodnie. Powyżej przybliżone zostały tylko wybrane twarde fakty, gdyż one najbardziej przemawiają do naszej wyobraźni. Jednak nie zapominajmy, że Wspólnota Europejska zmienia również mentalność mieszkańców Polski, powoduje większą tolerancję i otwartość na inne narodowości czy kultury. Polki i Polacy mają m.in. nieograniczoną możliwość podróżowania po krajach Wspólnoty praktycznie bez kontroli na granicach.

Kończąc chciałbym zaprosić zwłaszcza młodych mieszkańców regionu na Podkarpackie Obchody Dnia Europy połączone z podsumowaniem członkostwa w Unii Europejskiej. Przedsięwzięcie organizowane jest przez Punkt Informacji Europejskiej Europe-Direct Rzeszów wraz z kilkoma partnerami instytucjonalnymi i odbędzie się 9 maja br. w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

Dominik Łazarz, ekonomista, wicedyrektor Centrum Dokumentacji Europejskiej w  Rzeszowie, ekspert PIE Europe-Direct Rzeszów oraz rzecznik prasowy WSIiZ w Rzeszowie. Był m.in. dyrektorem Regionalnego Centrum Informacji Europejskiej w Rzeszowie (2007-13) i Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej (2013-16) oraz trenerem akredytowanym Krajowego Ośrodka Europejskiego Funduszu Społecznego (2008-10).