Sądownictwo potrzebuje reformy. Opinia Mieczysława Miazgi

Mieczysław Miazga

Coraz częściej odwiedzający nasze biura poselskie ludzie ośmielają się informować nas o złych, niezrozumiałych i w odczuciu społecznym często niesprawiedliwych wyrokach, które zapadają w polskich sądach. Co więcej podkreślają, że czują się osamotnieni w konfrontacji z systemem sądowniczym, traktują go jak wroga. A już przewlekłość niektórych postępowań trwających nie tylko lata, ale nawet i powyżej 10 lat stała się znacznym zjawiskiem w skali kraju.

Z drugiej strony mamy przed sobą środowisko sędziowskie, które stało się całkowicie zamknięta enklawą, jak się sami określili „kastą”. Nie dociera do ich świadomość, że minęło 27 lat od upadku „komuny” i w demokratycznym państwie należy zmienić podejście do obywateli zgodnie z zasadą, że dopiero wyrok czyni oskarżonego winnym. Wiele osób przez lata wydeptujący korytarze w sądach ma wrażenie, że skazani zostali tuż po odczytaniu aktu oskarżenia i tylko liczne błędy proceduralne powodują, że postępowania trwają tyle lat.

I co istotne - to ta „kasta” nigdy nie dokonała weryfikacji swojego środowiska po 1989 r., mimo że lustracja objęła w naszym kraju inne, tak liczne grupy zawodowe. Przy tym wszystkim towarzyszy jej jednocześnie źle pojęta „solidarność” zawodowa, która sprawia, że bezkarni pozostają łamiący prawo i kodeks karny reprezentanci tej grupy zawodowej w togach, i to na bardzo wysokich stanowiskach. Ten zamknięty „krąg” nie ułatwia także dostępu do zawodu ludziom spoza tego, tworzonego od dziesięcioleci, układu.

W rozmowach z osobami z tego środowiska świadomymi potrzeb zmian w tej grupie artykułowane są ich problemy zawodowe:

- zbyt duże dysproporcje w zatrudnieniu pracowników w poszczególnych Apelacjach, co powoduje, że rozpoznanie wniosków wyraźnie „kuleje”. W Wydziale KRS w Rzeszowie orzecznik rozpoznaje ponad 300 spraw miesięcznie, a w Warszawie, czy w Krakowie około 170,

- są duże dysproporcje w wynagrodzeniu dla sekretarzy sądowych na poziomie Sądów Rejonowych w Polsce, a jeszcze większe dysproporcje dotyczą pensji sekretarzy sądowych pomiędzy Sądem Rejonowym a Sądem Apelacyjnym (w Rzeszowie jest to przepaść). Co tym bardziej dziwi gdyż wiadomo, że w Sądzie Rejonowym jest najwięcej pracy, a wynagrodzenie jest najmniejsze,

- ocena pracownika ma się nijak do wynagrodzenia, niestety obowiązuje tu zasada z poprzedniej epoki czyli „czy się stoi, czy się leży się należy” – jak za czasów komuny. Truizmem jest chyba stwierdzenie, że powinna być jak w korporacjach: osoby, które pracuję rzetelnie, mają dobrą opinię muszą lepiej zarabiać nawet od starszych pracowników, którzy jednak gorzej pracują, czy po prostu się obijają;

- wielokrotnie stwierdzono zbyt dużą władzę poszczególnych dyrektorów sądów, którzy zbyt mocno ingerują w codzienne zajęcia swoich podwładnych, przez co obniżają kompetencje kierowników. A to przecież kierownik wie, jak pracuje jego pracownik. Kuriozum jest to, że o zwolnieniu kilkuminutowym z pracy decyduje dyrektor, a powinien kierownik. To on bowiem wie, jak konkretny pracownik wywiązuje się ze swoich obowiązków i kiedy oraz czy wyjście może odrobić,

- podkreśla się zbyt małą odpowiedzialność sędziów za swoją pracę – sprawy nieraz leżą miesiącami nierozpoznane. Za ewentualne skargi na przewlekłość powinni płacić oni, a nie Skarb Państwa,

- często słyszę, że sekretarza sądowego traktuje się po macoszemu. A przecież ten urzędnik to główna siła napędowa sądu. Przez kolejne lata zabierano im wiele przywilejów, łącznie z podniesieniem płac tylko o wysokość rewaloryzacji. Różnica w wynagrodzeniu pomiędzy sędziami a urzędnikami powinna wynosić co najwyżej 50%, co zresztą kiedyś było zagwarantowane w ustawie.

Mieczysław Miazga, poseł (PiS) na Sejm RP