10. rocznica Deklaracji Łańcuckiej – Via Carpatia

Fot. KPRM

„10 lat Deklaracji Łańcuckiej – Via Carpatia dziś, wyzwania na przyszłość”

– Dla mojego rządu, dla rządu Prawa i Sprawiedliwości, rozwój Polski Wschodniej, projektów które mają tu być realizowane, jest niezwykle ważny. Zdajemy sobie sprawę z tego, że aby mówić o odpowiedzialnym rozwoju musimy ten rozwój rozumieć jako rozwój zrównoważony, dający równe szanse różnym regionom. Myślę, że nikt z nas nie a wątpliwości, że Via Carpatia otwiera nam drogę na świat, drogę na lepszą przyszłość i jest też symbolem polskiego rozwoju – mówiła w Łańcucie premier Beata Szydło.

Minister Infrastruktury i Budownictwa – Andrzej Adamczyk mówiąc o postępach prac na polskim odcinku Via Carpatia powiedział, że jest już decyzja środowiskowa na realizację Via Carpatii od Rzeszowa do Barwinka. Minister podziękował też marszałkowi Ortylowi i europosłowi Tomaszowi Porębie za dotychczasowe starania.

- Wiele było sporów, wiele było sytuacji kontrowersyjnych, ale dziś wszyscy którzy się tu zgromadzili są na pewno przekonani, zdeterminowani do tego projektu i można ich zaliczyć do przyjaciół tego szlaku komunikacyjnego. Dlatego bardzo sobie tę państwa obecność cenię. Szczególnie ważna dla mnie jest obecność pani premier, dziękuję za wsparcie i deklaracje, które padają i faktyczne decyzje realizacyjne – mówił marszałek Władysław Ortyl.

Poseł do parlamentu Europejskiego, Tomasz Poręba mówił o budowie Via Carpatia w kontekście bezpieczeństwa, jakie ta droga zapewni dla wschodnich regionów Europy. Pod koniec października Parlament Europejski przyjął jego raport w sprawie usprawnienia połączeń i poprawy dostępności infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Głównym przesłaniem raportu jest wezwanie Komisji Europejskiej i państw członkowskich o zajęcie się pilną potrzebą wzmocnienia infrastruktury drogowej wzdłuż wschodniej granicy UE w tym jak najszybszą budową drogi Via Carpatia.

Wojewoda Podkarpacki Ewa Leniart przeczytała list od Prezydenta RP Andrzeja Dudy, który wyraził pełne poparcie dla tej inwestycji.

Najważniejszym punktem konferencji było podpisanie „Porozumienia o współpracy na rzecz budowy korytarza transportowego Via Carpatia” przez nowych partnerów projektu. Do starań o utworzenie szlaku przystąpiły trzy nowe regiony: województwa podlaskie, lubelskie i mazowieckie. W imieniu Samorządu Województwa Podlaskiego podpis złożył marszałek Jerzy Leszczyński. Województwo lubelskie reprezentował marszałek Sławomir Sosnowski, a mazowieckie członek zarządu Rafał Rajkowski. Dokument podpisały także pozostałe regiony skupione wokół idei budowy Via Carpatia: woj. Podkarpackie, komitat Borsod-Abaúj-Zemplén (Węgry) oraz Samorządowy Kraj Koszycki i Samorządowy Kraj Preszowski (Słowacja).

W porozumieniu regiony oprócz starań o wpisanie szlaku Via Carpatia do sieci TEN-T zobowiązały się także m.in. do podjęcia działań prowadzących do wybudowania części infrastruktury transportowej tworzącej korytarz transportowy Via Carpatia w poszczególnych regionach.

Historia

27 października 2006 r. w Łańcucie odbyła się międzynarodowa konferencja - „Jedna droga - cztery kraje” z udziałem m.in. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, ministrów transportu Polski, Słowacji, Litwy i Węgier, a także przedstawicieli wysokiego szczebla rządowego i samorządowego z ww. krajów oraz Komisji Europejskiej. Podczas spotkania podpisana została przez cztery kraje Deklaracja Łańcucka w sprawie rozszerzenia Transeuropejskiej Sieci Transportowej poprzez utworzenie najkrótszego szlaku drogowego na osi Północ-Południe łączącego Litwę, Polskę, Słowację i Węgry. Sygnatariusze porozumienia zobowiązali się m.in. do tego, że podejmą wszelkie możliwe działania w celu utworzenia szlaku drogowego Kowno- Białystok – Lublin – Rzeszów – Preszów – Koszyce – Miszkolc – Debreczyn. W 2010 roku do inicjatywy tej przyłączyły się trzy nowe kraje: Rumunia, Bułgaria i Grecja. Rok później marszałkowie województw: lubelskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego i świętokrzyskiego podpisali w tej sprawie wspólne stanowisko, a w 2015 roku starania o Via Carpatia rozpoczęły wspólnie z województwem podkarpackim regiony ze Słowacji i Węgier. U podstaw tych oraz innych działań leżała świadomość, że Via Carpatia jest nie tylko najkrótszym szlakiem transportowym na osi północ-południe, ale przede wszystkim jest szansą dla wschodnich regionów UE na dynamiczny rozwój społeczno-gospodarczy.

Polski odcinek Via Carpatia pokrywa się z trasą planowanej drogi S19 od Białegostoku do Barwinka na granicy ze Słowacją. Na Podkarpaciu trwa obecnie budowa odcinka S19 ze Stobiernej do Sokołowa Małopolskiego i odcinka Rzeszów - Świlcza do Rzeszów -Południe (Kielanówka). Na odcinku od granicy woj. lubelskiego do Sokołowa Małopolskiego GDDKiA jest na etapie przetargu i będą zapraszani wykonawcy do składania ofert cenowych. Przewidziany termin – przełom roku. Odcinek Rzeszów Południe - Babica jest na etapie przetargu na wykonanie koncepcji. Natomiast cały odcinek Rzeszów Południe do Barwinka ma już ostateczną decyzję środowiskową.

Pod koniec października 2016 r. Parlament Europejski przyjął sprawozdanie europosła Tomasza Poręby na temat infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Jest to pierwszy w historii PE kompleksowy dokument poświęcony w całości rozwojowi infrastruktury w tym regionie.

Znalazło się w nim wezwanie do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o zajęcie się pilną potrzebą wzmocnienia infrastruktury drogowej wzdłuż wschodniej granicy UE w tym jak najszybszą budową drogi Via Carpathia. W przyjętym sprawozdaniu PE zachęca państwa członkowskie do przygotowania montażu finansowego dla tej inwestycji z wykorzystaniem wszystkich możliwych instrumentów finansowych takich jak fundusz Łącząc Europę czy Europejski Fundusz na Rzecz Inwestycji Strategicznych, a w perspektywie kolejnego przeglądu wytycznych Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T dołożenia wszelkich starań, aby szlak Via Carpatia został wpisany na całej długości do sieci bazowej TEN-T.