Connecting Europe Facility – Łącząc Europę

11 września ruszył pierwszy konkurs w ramach instrumentu finansowego "Łącząc Europę" (Connecting Europe Facility – CEF). W sumie w ramach pierwszego rozdania na strategiczne projekty transportowe ma zostać wydanych blisko 12 mld euro. Jest to największy do tej pory budżet UE przeznaczony na infrastrukturę transportową.

Uruchomienie CEF to początek całego procesu, w ramach którego w latach 2014-2020 kraje członkowskie będą mogły ubiegać się o wsparcie dla zaproponowanych inwestycji transportowych (do 2020 r. całościowe finansowanie transportu w ramach CEF ma przekroczyć 26 mld euro). CEF jest niezależny od krajowych programów operacyjnych finansowanych ze środków polityki spójności.

Podczas prezentacji Jakub Siwiński, ekspert Komisji Europejskiej przedstawił założenia CEF jako instrumentu, który realizuje ważny wspólnotowy cel - połączenie kontynentu Transeuropejską Siecią Transportową (TEN-T), integrującą koleje (towarowe i pasażerskie), drogi, lotniska, porty morskie, drogi wodne śródlądowe i terminale drogowo-kolejowe. – Idea stworzenia sieci transeuropejskiej sięga jeszcze lat 70. XX wieku.

Jednak teraz kraje członkowskie otrzymały instrument, który pozwoli na zsynchronizowanie działań w ramach całej wspólnoty.

- Z budżetu CEF wyodrębniono specjalną pulę środków w kwocie 11,3 mld euro, przeznaczonych do wydania w krajach objętych tzw. pomocą spójnościową, w ramach przyznanych kopert narodowych. Oblicza się, że na Polskę przypadnie ok. 4,2 mld euro – podkreślał ekspert KE.Środki pochodzące z CEF będą skoncentrowane na korytarzach transeuropejskich, które mają największe znaczenie dla unijnego ruchu pasażerskiego i towarowego. W skali całej UE wyodrębniono 9 takich korytarzy - przez Polskę przebiegają dwa.

Projekty transportowe finansowane w ramach CEF będą pogrupowanie zgodnie z założeniami TEN-T:

- sieć kompleksowa(comprehensive network) - ma zapewnić dostępność wszystkich regionów UE. Termin jej realizacji to 2050 r. W Rozporządzeniu TEN-T opisano zharmonizowane parametry dla wszystkich gałęzi, np. zgodność z wymogami interoperacyjności dla kolei, wymogi dotyczące jakości dróg (autostrady, drogi ekspresowe, strategiczne drogi konwencjonalne). Sieć kompleksowa ma większy zasięg i obejmuje w przypadku Polski np. linię kolejową nr 202 pomiędzy Szczecinem a Gdańskiem czy drogę ekspresową S-11 Kołobrzeg – Poznań – Katowice.

- sieć bazowa(core network) - chodzi o strategiczne części sieci TEN-T, łączące najistotniejsze centra gospodarcze w UE. W przypadku Polski będą to np. linia kolejowa E-65 łącząca porty Trójmiasta z Warszawą i Górnym Śląskiem czy linia E-59 łącząca porty Pomorza Zachodniego z Poznaniem, Wrocławiem i Górnym Śląskiem. W przypadku dróg są to np. autostrady A-2 i A-4 lub droga ekspresowa S-3. Sieć bazowa będzie realizowana w pierwszej kolejności - zgodnie z rozporządzeniem termin na jej wdrożenie to 2030 r. Będzie się charakteryzowała wyższymi parametrami technicznymi niż sieć kompleksowa - obok parametrów dla sieci kompleksowej konieczne będzie wypełnienie dodatkowych wymogów np. nacisk na oś 22,5 ton, możliwość prowadzenia pociągów o długości 740m czy elektryfikacja. Sieć bazowa obejmuje wszystkie gałęzie transportu.

Utworzenie sieci bazowej jest priorytetem KE, dlatego każdy tzw. korytarz transportowy będzie miał swojego koordynatora. Chodzi o to, aby projekty transportowe realizowane w ramach korytarzy były jak najbardziej spójne. Polski dotyczą dwa korytarze – Bałtyk-Adriatyk oraz Morze Północne-Bałtyk. Priorytetami będą:

- Brakujące połączenia i "wąskie gardła" na sieci bazowej TEN-T, przede wszystkim w Korytarzach Sieci Bazowej;

- Odcinki transgraniczne;

Priorytetowo traktowane będą także te gałęzie transportu, które są przyjazne środowisku (kolej, żegluga śródlądowa). Istotna będzie także interoperacyjność kolei zapewniająca bezpieczny i niezakłócony transport przez całą Europę.

Termin składania wniosków na projekty w ramach pierwszego konkursu CEF upływa 26 lutego 2015 roku. W ramach kopert narodowych fundusze muszą zostać przypisane do konkretnych projektów do końca 2016 roku.