Kampania „Mocarze Sztuki” Fundacji Most the Most w Muzeum Kresów już zakończona

Fot. powiatlubaczowski.pl

Do akcji zostały zaproszone: lokalne muzea z całej Polski, które wskazywały eksponaty, którym chciały przywrócić świetność i poddać je pracom konserwatorskim, a także firmy, instytucje i stowarzyszenia, aby przekazały darowiznę na sfinansowanie takich prac, a także wszyscy ludzie mocy, aby wzięli udział w konkursach na wybór zwycięskich eksponatów. Kampania miała charakter ogólnopolski.

Spośród eksponatów Muzeum Kresów do prac konserwatorskich i renowacji trafiły chodnik (kilim) ze znakami kół i związków studentów Politechniki Lwowskiej, powstały najprawdopodobniej w 1937 r. oraz dwie jaworowskie skrzynie wianne (XIX/XX w., lata 20.-30. XX w.).

Chodnik (kilim) został przekazany Muzeum w 2012 r. przez Parafię Rzymskokatolicką pw. św. Wojciecha w Cieszanowie. Wykonano go techniką tkacką, na osnowie lnianej, z różnobarwnych włóczek. Jest utrzymany w tonacji szarości, złamanej zieleni i błękitu. Chodnik (kilim) ma kształt długiego prostokąta o wymiarach 980 cm (długość) i 130 cm (szerokość). Obecnie, na skutek najpewniej mechanicznego cięcia, składa się z dwóch części (o długości 715 i 265 cm). Chodnik (kilim) powstał jako dar studentów Politechniki Lwowskiej dla kaplicy w Domu Studenckim Politechniki. Najpewniej w 1939 r., po zajęciu Lwowa przez Sowietów, obiekt został zabezpieczony w parafii pw. św. Marii Magdaleny we Lwowie.

Na osi chodnika (kilimu) zostały zamieszczone symbole 11 kół i związków studenckich Politechniki Lwowskiej. Patrząc od góry są to znaki: Koła Studentów Mechaników i Elektryków (zał. 1902 r.), Związku Studentów Inżynierii (zał. pod koniec XIX w.), Związku Studentów Architektury (zał. 1902 r.), Koła Górniczo-Naftowego Studentów (zał. 1904), Koła Studentów Dublańczyków (zał. 1865 r.), Związku Awiatycznego Studentów (zał. 1909 r.), Koło Studentów Wilnian (zał. 1933 r.), Koła Studentów Inżynierii Lasowej (zał. 1919 r.), Związku Akademików Ślązaków (zał. 1936 r.), Koła Studentów Chemików (zał. 1896 r.) oraz Związku Studentów Inżynierii Mierniczej (zał. 1928 r.).

Prace konserwatorskie wykonała Anna Urbańska prowadząca działalność pod nazwą Makkon Konserwacja Dzieł Sztuki Anna Urbańska. Po renowacji chodnik (kilim) został wyeksponowany na wystawie stałej „Dziedzictwo Kresów” w siedzibie głównej Muzeum Kresów w Lubaczowie, na specjalnym podeście zaprojektowanym przez architektkę Annę Pilawską-Sitę.

Z kolei jaworowskie skrzynie wianne zostały pozyskane do zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie w 2018 r. Pochodzą z Horyńca-Zdroju. Używane były w jednym gospodarstwie i należały do przedstawicielek dwóch pokoleń jednej i tej samej rodziny. Obydwie skrzynie dzieli więc różnica kilkudziesięciu lat. Mimo podobieństw w budowie, skrzynie różnią się przede wszystkim pod względem dekoracji malarskiej. Na ich przykładzie można zaobserwować niezwykle ciekawe przemiany zdobnictwa skrzyń wiannych, wykonywanych w ośrodku jaworowskim od przełomu XIX i XX w. do lat 20.–30. XX w., czyli w ostatnim okresie wyrobu tego typu mebli. Efektownie malowane jaworowskie skrzynie na trwałe zapisały się w kulturze ludowej pogranicza polsko-ukraińskiego. Rozpowszechniły się zarówno w domach ludności polskiej, jak i ukraińskiej. Związane są z ważną funkcją obrzędową w czasie wesela, szczególnie w momencie tzw. wyprawin, kiedy to panna młoda oficjalnie opuszczała rodziców i w towarzystwie swego męża udawała się do jego domu – zabierając wypełnioną posagiem malowaną skrzynię.

Prace konserwatorskie wykonał Filip Sołtys, absolwent Szkoły Wyższej Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania we Wrocławiu, który od blisko 20 lat realizuje prace przy zabytkowych meblach, wpisanych do rejestru zabytków i inwentarzy muzealnych.

Po renowacji skrzynie zostały wyeksponowane na wystawie stałej „Kultura wsi lubaczowskiej” w siedzibie głównej Muzeum Kresów w Lubaczowie.

Łączny koszt realizacji prac konserwatorskich chodnika (kilimu) wyniósł 31 400 zł. Dofinansowanie ze środków kampanii „Mocarze Sztuki” Fundacji Most the Most wyniosło 20 000 zł, ze środków powiatu lubaczowskiego 5 700 zł oraz ze środków województwa podkarpackiego w wysokości 5 700 zł. Z kolei koszt prac konserwatorskich przy skrzyniach wiannych wyniósł 20 000 zł i w całości został pokryty z dotacji przyznanej Muzeum Kresów w Lubaczowie przez Fundację Most the Most w ramach kampanii społecznej „Mocarze Sztuki”.