Polacy wydają coraz mniej

Wskaźnik Wyborów Konsumenckich GfK (WWK) powstaje na podstawie analizy wielkości i wartości zakupów polskich gospodarstw domowych w zakresie dóbr szybkorotujących (FMCG).

Porównując wartość zakupów kategorii FMCG w drugim kwartale 2013 roku do wartości zakupów w analogicznym okresie roku 2012, obserwowana była ujemna dynamika i spadek wartości zakupów o 4 proc. (w poprzednim kwartale +1,8 proc.). W tym samym okresie wystąpiła również ujemna dynamika wolumenu zakupów na poziomie -4,2 proc. (w poprzednim kwartale +0,7 proc.). Obydwa powyższe parametry są składowymi Wskaźnika Wyborów Konsumenckich GfK (WWK GfK). Na podstawie szacunków analityków instytutu GfK, porównując kierunek i wzajemne proporcje zmian wartości powyższych składowych WWK, należy stwierdzić, iż w drugim kwartale 2013 roku na rynku dóbr FMCG mieliśmy do czynienia ze scenariuszem racjonalizacji portfela* polskich gospodarstw domowych (zob. nota metodologiczna). Ponadto zwraca uwagę fakt, iż zarówno zmiana wartościowa, jak i zmiana ilościowa zakupów były znacznie poniżej poziomu inflacji notowanej dla danego kwartału. Obserwowany proces spowodowany był z jednej strony ujemnym popytem na towary ze strony kupujących, z drugiej strony - ich zwiększoną skłonnością do poszukiwania tańszych ofert.

Analiza danych z pierwszego kwartału br. oraz poprzednich kwartałów 2012 r. (Q1, Q2, Q3, Q4 2012) uwidacznia pogłębiający się spadkowy trend wskaźnika WWK GfK, pomimo nieznacznej jego poprawy zanotowanej w pierwszych trzech miesiącach tego roku. Analizując zakupy Polaków w kategoriach FMCG, jeszcze w dwóch pierwszych kwartałach 2012 roku mieliśmy do czynienia ze scenariuszami konsumpcjonizmu (wyjaśnienie poniżej), czyli z sytuacją, w której zarówno wolumen zakupów, jak i ich wartość rosną, przy czym wolumen rośnie wolniej, niż wartość. Jednak już wówczas można było obserwować malejącą dynamikę tego zjawiska. W kolejnym, trzecim kwartale, mieliśmy już do czynienia z częściowym odwróceniem dynamiki i spadkami – nadal spadającą, ale jeszcze dodatnią dynamiką wartości zakupów, natomiast już z ujemną dynamiką w zakresie ilości (wolumenu) zakupów. Czwarty kwartał był pogłębieniem się trendu dekonstrukcji portfela. W ostatnim kwartale 2012 roku obserwowaliśmy ten sam trend, którego kontynuacja obserwowana była w wynikach pierwszego kwartału roku 2013. Wyniki dla drugiego kwartału roku pokazały ujemną dynamikę zarówno dla wartości, jak i wolumenu zakupów, co było początkiem scenariusza racjonalizacji portfela.

Wskaźnik Wyborów Konsumenckich GfK (WWK) powstaje na podstawie analizy wolumenu i wartości zakupów polskich gospodarstw domowych w zestawieniu ze wskaźnikiem inflacji.

- Dotyczy kategorii dóbr szybkorotujących (FMCG).

- Ilustruje wybory konsumentów – ich okresową skłonność do zakupów produktów droższych lub tańszych oraz preferencje ilościowe w procesie zakupowym, czyli kupowanie większych lub mniejszych ilości towarów.

- Dynamika zmian wskaźnika na wykresach jest ilustracją zmian powstałych po zestawieniu notowań WWK dla obecnie analizowanego okresu z analogicznym okresem sprzed 12 miesięcy.

6 możliwych scenariuszy WWK

Konsumpcjonizm – wolumen zakupów rośnie wolniej niż ich wartość; gospodarstwa domowe kupują więcej i jednocześnie nie poszukują tańszych produktów.

Kontrola portfela – wolumen zakupów rośnie szybciej niż wartość tych zakupów; tańsze produkty są bardziej poszukiwane.

Przebudowa portfela – wolumen zakupów spada, ale ich wartość rośnie; gospodarstwa domowe są skłonne sięgać po  produkty droższe, kosztem ich liczby.

Racjonalizowanie portfela – wolumen zakupów spada szybciej niż ich wartość; gospodarstwa domowe kupują mniej produktów oraz poszukują tańszych produktów.

Kryzys w wydatkach – wolumen zakupów spada wolniej niż ich wartość; gospodarstwa domowe kupują mniej produktów i jednocześnie poszukują niższych cen (sytuacja zagrożenia ubóstwem).

Pierwszy etap wychodzenia z kryzysu wydatków – wolumen zakupów rośnie, ale ich wartość spada; tendencja poszukiwania tańszych produktów jest jeszcze silna.