Kostka Rubika skończyła 40 lat

Układanka stworzona przez profesora Ernő Rubika jako pomoc dydaktyczna dla studentów architektury, przekształciła się w najbardziej udaną zabawkę świata, postrzeganą na całym świecie jako formę sztuki, a jednocześnie symbol inteligencji i rozwiązywania problemów. W 1979 roku „Magic Cube”, bo tak pierwotnie nazywała się kostka pokazana na targach w Norymberdze, została zauważona przez specjalistę od zabawek, Toma Kremera, którego wizją była komercjalizacja kostki i jej sprzedaż na całym świecie. Już rok później, w 1980 roku do współpracy udało mu się nakłonić Ideal Toy Company. To był prawdziwy przełom. Kostka Rubika została „odchudzona” o 50%, co pozwalało jej na szybsze układanie, a zastrzyk reklamowy w postaci kampanii telewizyjnej nadał jej rozgłos, który przełożył się na gigantyczne zainteresowanie fanów na całym świecie. Co najważniejsze, to właśnie wtedy zdecydowano o zmianie nazwy, która nawiązała do nazwiska twórcy. Tak oto 40 lat temu świat poznał kostkę Rubika.

26 małych kostek i olbrzymie wyzwanie

Klasyczna kostka Rubika składa się z 26 małych kostek, które obracają się wokół centralnej osi. Każdy bok sześcianu tworzy dziewięć kolorowych kwadratów na ściance, w trzech rzędach po trzy. Kultowy look podkreślały przez lata kolorowe naklejki. Dziś kostka Rubika jest wykonana całkowicie z plastiku, co zapobiega blaknięciu bądź ścieraniu kolorów jej poszczególnych elementów.

Wszystkie elementy można ułożyć na ponad 43 trylionów sposobów, ale tylko jeden jest poprawny. Odnalezienie właściwej ścieżki prowadzącej do tego rozwiązania spędza sen z powiek niejednemu graczowi. Istnieje wiele algorytmów, które pozwalają na rozwiązanie zagadki. Różnią się one od siebie stopniem złożoności i efektywnością. Jednak nie tylko samo prawidłowe rozwiązanie jest celem stawianym przez fanów sześcianu. Od zawsze podejmowano próby mające na celu odkrycie, jaka minimalna liczba ruchów jest niezbędna do rozwiązania zagadki. W 2010 roku międzynarodowy zespół naukowców, wsparty potężnymi komputerami udostępnionymi przez Google, znalazł najszybszy sposób na ułożenie kostki Rubika. Algorytm wymaga tylko 20 ruchów w każdej możliwej kombinacji kolorowych elementów – niezależnie od tego jak bardzo są pomieszane. A istnieje aż 100 000 pozycji startowych.

Gracze walczą jednocześnie o prym w szybkości ułożenia kostki. Obecnie rekord świata należy do Yusheng Du, który potrzebował na to jedynie 3,47 sekundy. Rekord ułożenia kostki jedną ręką należy do Maxa Parka, który kostkę ułożył w czasie 6,82 sekundy. Rekord świata w ułożeniu Kostki Rubika za pomocą nóg należy natomiast do Polaka, Jakuba Kipy, który uczynił to w 20,57 sekundy. Rekordy biją także maszyny. W 2018 roku, na kanale YouTube Katz's, można było zobaczyć, jak maszyna rozwiązuje układankę w zaledwie 0,38 sekundy.

Potęga kolorowego sześcianu

Pomoc dydaktyczna, która miała służyć studentom architektury okazała się genialną zabawką, która ma ogromny wpływ na rozwój motoryki, zdolności manualnych, a także myślenia logicznego.  Zabawa kostką poprawia zdolności zapamiętywania, szybkość przyswajania informacji oraz rozwija zdolności postrzegania geometrycznego, tak ważnego w matematyce i niemal każdej technicznej dziedzinie nauki. Okazuje się także, że układanie kostki Rubika ma bardzo dobry wpływ na doskonalenie precyzji ruchów dłoni. Sprawdza się ona dzięki temu jako doskonałe narzędzie rehabilitacyjne dla osób po urazach narządów ruchu. Wspiera również przygotowanie dzieci w wieku przedszkolnym do funkcji pisania ręcznego oraz rozwoju psychomotorycznego potrzebnego do wykonywania wielu innych precyzyjnych czynności za pomocą dłoni.

Kostka Rubika stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli zabawy, logicznego myślenia i rozwiązywania problemów. Obecnie to już nie tylko układanka, a globalna marka konsumencka, którą sygnowane są akcesoria czy też artykuły biurowe. Mimo iż dziś obchodzi swoje 40-lecie, możemy być pewni, że o kostce Rubika za kolejne 40 lat, też będzie głośno.

Dorota Mazurek, Dyrektor Redakcji magazynu „Świat Zabawek"

- Matematycy obliczyli, iż istnieje 43 252 003 274 489 856 000 sposobów ułożenia kwadratów, ale tylko jedna z tych kombinacji jest poprawna.

- W pewnym momencie 1981 roku, aż trzy z dziesięciu najlepiej sprzedających się książek w Ameryce były poświęcone temu, jak rozwiązać kostkę Rubika. Pierwszą z nich, „You Can Do the Cube”, wydał 12-letni Patric Bossert. Książka została sprzedana w ponad 1,5 mln kopii.

- 29 lipca 2020 r. na platformie Netflix miała miejsce premiera filmu Speedcuberzy. Dokument opowiada o niezwykłej przyjaźni dwóch mistrzów, sportowej historii i dyscyplinie, która zmieniła życie tysiąca ludzi na całym świecie! Chodzi oczywiście o układanie kostki Rubika! Bohaterzy dokumentu wprowadzają widza w dwa różne światy, a ich wieloletnia przyjaźń zostaje wystawiona na próbę, ponieważ tylko jeden z nich może zostać mistrzem.

- Oficjalny dystrybutor Kostki Rubika w Polsce, firma TM Toys, przy współpracy z trenerem speedcubingu Adamem Polkowskim przygotował filmik, na którym została zaprezentowana innowatorska metoda, dzięki której można ułożyć kostkę Rubika 3×3.

Film zdobył duże zainteresowanie nie tylko w wśród fanów kostki, ale także w świecie edukacji. TVP2 wyemitowało 14 odcinków w ramach programu Wesoła Nauka, które można zobaczyć na platformie VOD.

Wesoła nauka odc. 14 (3:20 do 8:30) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-14,47587659

Wesoła nauka odc. 24 (7:08 do 12:40) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-24,47588540

Wesoła nauka odc. 27 (16:30 do 20:36) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-27,47621849

Wesoła nauka odc. 29 (19:22 do 25:49)- https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-29,48005133

Wesoła nauka odc. 32  (11:41 do 17:00) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-32,47737634 

Wesoła nauka odc. 34  (25:15 do 31:00) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-34,47793077 

Wesoła nauka odc. 37  (15:28 do 22:35) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-37,47844478 

Wesoła nauka odc. 39  (20:10 do 24:25) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-39,47901508 

Wesoła nauka odc. 42  (39:27 do 44:35) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-42,47959630 

Wesoła nauka odc. 44  (20:20 do 21:24) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-44,48258113

Wesoła nauka odc. 47 (16:00 do 24:30) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-47,48258207

Wesoła nauka odc. 50 (32:30 do 38:00) https://vod.tvp.pl/video/wesola-nauka,odc-50,48258551