Legalizacja pobytu cudzoziemca w Polsce a zatrudnienie
Od kilku lat rośnie liczba cudzoziemców przyjeżdżających do Polski. Większość z nich przyjeżdża „za chlebem” poszukując pracy i lepszych perspektyw. Zatrudnianie cudzoziemców w naszym kraju jest możliwe w oparciu o różne procedury, obowiązujące w zależności od kraju pochodzenia cudzoziemca. Jedną z form zalegalizowania pobytu cudzoziemca na terytorium Polski jest uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, w tzw. procedurze jednolitej.
Rodzaje dokumentów uprawniających do pracy w Polsce
Decyzję o świadczeniu pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podejmują zarówno obywatele krajów członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, jak i obywatele państw spoza Wspólnoty. Należy podkreślić, że obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Norwegia, Liechtenstein) mogą wykonywać pracę na terytorium Polski bez konieczności uzyskania dodatkowych dokumentów legalizujących zatrudnienie.
Znaczące ułatwienie w legalnym zatrudnianiu obywateli państw trzecich, wprowadził ustawodawca poprzez ustanowienie tzw. procedury oświadczeniowej. Korzystanie z niej pozwala obywatelom takich krajów, jak Ukraina, Rosja, Białoruś, Armenia, Mołdawia oraz Gruzja na podejmowanie zatrudnienia w oparciu o zarejestrowane oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi. Procedurę związaną z zatrudnieniem cudzoziemca na podstawie oświadczenia można połączyć z procedurą wydawania zezwolenia na pracę. Pracodawca może bowiem zatrudnić obcokrajowca w trybie uproszczonym (na podstawie oświadczenia), a po kilku miesiącach, może wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę tego cudzoziemca.
Pozostali obywatele krajów spoza UE i EWG, w celu legalnego wykonywana pracy na terytorium Polski, muszą uzyskać zezwolenie na pracę. Dokument ten jest wydawany przez wojewodę lub, w przypadku wykonywania tzw. pracy sezonowej, przez starostę. Co istotne, o wydanie zezwolenia na pracę ubiega się nie sam cudzoziemiec, lecz pracodawca planujący jego zatrudnienie. Zezwolenie na pracę jest wydawane na okres maksymalny 3 lat, z możliwością jego przedłużenia.
Wypełniony wniosek o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca wraz z wymaganymi dokumentami powinien być złożony co najmniej na 30 dni przed planowanym terminem zatrudnienia bądź przedłużenia zatrudnienia cudzoziemca.
Zezwolenie na pobyt czasowy
Zanim cudzoziemiec spoza UE i EWG zacznie wykonywanie pracy na terenie Polski może starać się o zalegalizowanie swojego pobytu. Legalizacja pobytu cudzoziemca w Polsce polega na złożeniu odpowiedniego wniosku oraz uzyskaniu karty pobytu. Dokumentem pozwalającym na legalny pobyt na terytorium RP może być wiza wydawana w sytuacji, kiedy cudzoziemiec stara się o przyjazd do Polski przebywając jeszcze w kraju swojego zamieszkania. Z niektórymi państwami Polska podpisała umowy o ruchu bezwizowym. Ich istnienie pozwala na wjazd do Polski bez konieczności starania się o wizę (np. obywatele Ukrainy).
Jeśli natomiast cudzoziemiec jest już na terenie Polski, powinien starać się o uzyskanie dokumentu pobytowego. Należą do nich m. in. zezwolenie na pobyt czasowy, którego istnieje kilka rodzajów, w tym zezwolenie na pobyt w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy przez cudzoziemca delegowanego przez pracodawcę zagranicznego na terytorium Polski, zezwolenie na pobyt w celu prowadzenia działalności gospodarczej, zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych, zezwolenie na pobyt w celu kształcenia się na studiach oraz zezwolenie na pobyt dla stażysty.
W 2018 r. wprowadzone zostały dwa nowe zezwolenia na pobyt czasowy: zezwolenie w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa (gdy jednostką przyjmującą pracownika jest firma z siedzibą w Polsce) oraz zezwolenie w celu korzystania z mobilności długoterminowej (w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, gdy jednostką przyjmującą jest podmiot z siedzibą na terytorium jednego z państw UE oprócz Polski).
Cudzoziemiec powinien złożyć wniosek o udzielenie mu zezwolenia na pobyt czasowy osobiście, nie później niż w ostatnim dniu jego legalnego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zezwolenia na pobyt czasowy udziela się na okres niezbędny do realizacji celu pobytu cudzoziemca na terytorium RP, nie dłuży jednak niż 3 lata.
