Orędzie o Stanie Unii: debata nad ulepszeniem Europy

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wygłosiła w Parlamencie Europejskim swoje pierwsze orędzie o stanie Unii Europejskiej. Po przedstawieniu przez nią podsumowanie działań KE w ciągu ostatniego roku oraz szeregu nowych unijnych inicjatyw nastąpiła debata z posłami do Parlamentu Europejskiego.

Zapowiedziane przez Ursulę von der Leyen plany to m.in. zniesienie ograniczeń w obrębie jednolitego rynku, nowa strategia dla strefy Schengen, propozycja ustanowienia celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku, o co najmniej 55% oraz inwestycje w technologie cyfrowe. Według Przewodniczącej należy również przyspieszyć procesy decyzyjne w UE.

Przewodnicząca podkreśliła wagę współpracy w organizacjach międzynarodowych, w kwestiach dotyczących spraw zagranicznych, ale zaznaczyła, że WHO i WTO potrzebują reformy i że to UE powinna przewodzić tym zmianom. Dodała, że chociaż Chiny są ważnym partnerem, nie powinno to przeszkodzić UE w otwartym wypowiadaniu się na temat łamania praw człowieka.

Ursula von der Leyen mówiła też o wpływie koronawirusa, stwierdzając, że pandemia jasno pokazała potrzebę nadania UE bardziej znaczącej roli w dziedzinie zdrowia: „Czas zacząć wprowadzać to w życie. Musimy teraz wyciągnąć pierwsze wnioski z kryzysu zdrowotnego”.

Wezwała również do wzmożenia wysiłków dla rozwiązania kwestii migracji: „Migracja jest wyzwaniem europejskim i cała Europa musi wykonać swoje zadanie”.

Przewodniczący ogłosiła również plan działania na rzecz zwalczania rasizmu i mowy nienawiści, opowiedziała się za prawami osób LGBTQI i wzajemnym uznawaniem relacji rodzinnych w UE.

„Będziemy mieli taką przyszłość, jaką zbudujemy. A Europa będzie taka, jaką chcemy, żeby była. Powinniśmy przestać próbować ją zepsuć, ale zająć się pracą nad jej rozwijaniem i wzmacnianiem oraz nad budowaniem świata, w którym chcemy żyć” podsumowała.

Reakcje posłów

Posłowie poparli wiele z zapowiedzianych nowych inicjatyw, ale podkreślali też obszary, na których UE powinna się skupić.

Według Manfreda Webera (EPL, Niemcy), priorytetem powinno być tworzenie miejsc pracy: „Spójrzmy na Włochy, gdzie 40% młodych ludzi jest nadal bezrobotnych. W dzisiejszej Unii Europejskiej nie możemy godzić się na kolejne utracone pokolenie”. Stwierdził również, że „Pieniądze z Funduszy Odbudowy można wydać tylko raz, a naszym priorytetem jest przyszłość młodego pokolenia w Europie”. Podkreślił również, że UE musi mówić jednym głosem w kwestiach związanych z polityką zagraniczną. Wypowiedział się również na temat Białorusi: „Jeśli jesteśmy wiarygodni, niech ludzie na ulicach Mińska zobaczą, że Europa jest po ich stronie”.

Iratxe García Pérez (S&D, Hiszpania) omówiła wyzwania stojące przed Europą. Opowiedziała się za podatkiem od transakcji finansowych, stwierdzając: „Tylko w ten sposób będziemy mogli inwestować w przemiany ekologiczne i społeczne, nie pozostawiając nikogo w tyle”. Wyraziła zadowolenie z nowego celu ograniczenia emisji do 2030 r., ale stwierdziła też, że nie można zapomnieć o tym, że „ludzie są częścią tych przemian, więc potrzebujemy strategii przeciwdziałania ubóstwu obejmującej walkę z ubóstwem dzieci oraz płacę minimalną”, komentując wspomniany przez Przewodniczącą plan KE na przedstawienie wniosku prawnego wspierającego państwa członkowskie w tworzeniu ram dla płacy minimalnej. Posłanka zaapelowała o wsparcie dla sektora kultury i utworzenie europejskiej platformy kulturalnej, aby „umożliwić młodym ludziom współpracę i wzmocnienie europejskiej tkanki kulturowej”.

Dacian Cioloş (Renew, Rumunia) ocenił, że Europa poczyniła znaczne postępy w ostatnich miesiącach: „Nie ma wątpliwości, że plan odbudowy jest historycznym krokiem naprzód i ucieleśnia siłę Unii i naszą zdolność do wspólnego przezwyciężania kryzysów”. Podkreślił jednak potrzebę poszanowania praworządności jako kluczowej zasady, jeśli chodzi o fundusze, w celu utrzymania zaufania obywateli: „[…] interesy finansowe Unii muszą być chronione przed korupcją i konfliktami interesów”. Pochwalił reakcję KE na wezwanie Parlamentu do przeprowadzenia oceny skutków ustawodawstwa klimatycznego i planów w dziedzinie cyfrowej.

Nicolas Bay (ID, Francja) ubolewał nad brakiem środków ochrony rynku w Europie w okresie największego kryzysu zdrowotnego, a także nad surowymi regulacjami w dziedzinie środowiska, które według niego osłabiają konkurencyjność europejskich przedsiębiorstw: „To nie sprzyja niezależności i przyszłemu dobrobytowi Europy, a raczej jeszcze bardziej osłabi Europę na arenie światowej ”.

Ska Keller (Zieloni/WSE, Niemcy) skrytykowała warunki przyjmowania migrantów na zewnętrznych granicach UE. „Obecny stan jest bardzo haniebny [...] i jako Europejczycy ponosimy wspólną odpowiedzialność” powiedziała, wzywając KE do podjęcia walki o odpowiednie warunki z państwami członkowskimi, „aby uczynić pomaganie ludziom w potrzebie najwyższym priorytetem i nie zgadzać się na katastrofalny stan, w jakim się znajdujemy”. Z zadowoleniem przyjęła proponowany cel redukcji emisji o 55% do 2030 r.: „Z klimatem nie można negocjować, więc lepiej działajmy szybko”.

Ryszard Legutko (EKR, Polska) stwierdził, że ostatnia dekada była dla UE burzliwa i że jest ona dziś w gorszym stanie niż dziesięć lat temu: „Każdego roku przez ostatnią dekadę słyszeliśmy od każdego przewodniczącego KE, że czeka nas świetlana przyszłość, a dni chwały UE są tuż za rogiem, oczywiście pod warunkiem, że Komisja Europejska i instytucje europejskie otrzymają więcej kompetencji. Coraz mniej Europejczyków traktuje to przesłanie poważnie”.

Manon Aubry (Francja, GUE/NGL), skrytykowała wystąpienie Przewodniczącej za brak wzmianki o kryzysie solidarności, który według niej istnieje w UE, czego przykładem są raje podatkowe, oraz o kwestiach dotyczących praworządności w Polsce i na Węgrzech. Stwierdziła też, że cel redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% jest niewystarczający. „Aby sprostać wyzwaniom, które przed nami stoją, musimy wszystko zmienić. Naszym jedynym priorytetem powinno być środowisko i aspekty społeczne ” powiedziała i wezwała do sprawiedliwości fiskalnej, sprawiedliwości podatkowej i zniesienia rajów podatkowych w Europie.

W odpowiedzi na wypowiedzi posłów, Przewodnicząca von der Leyen wezwała do „konstruktywnego podejścia do migracji”. „Każdego roku do Europy przybywa około dwóch milionów ludzi i 140 000 uchodźców, powinniśmy być w stanie sobie z tym poradzić” powiedziała. Dodała, że w przyszłym tygodniu KE przedstawi w tej sprawie wniosek ustawodawczy. Odnosząc się do kwestii praworządności powiedziała, że KE przyjmuje „najbardziej systematyczne i najbardziej kompleksowe podejście w naszej historii”.