Energetyczna bieda. Problem ubóstwa energetycznego w Polsce i na Podkarpaciu
Ubóstwo energetyczne to problem, który dotyka sporą część polskiego społeczeństwa. Gospodarstwa domowe, które mają problemy z zaspokojeniem potrzeb energetycznych są ubogie energetycznie. Wynika to z niskiego dochodu oraz wysokich kosztów utrzymania mieszkania. Dodatkowo, że Polacy często mieszkają w budynkach, które nie są efektywne energetycznie.
Fot. Pixabay/CC0
Do mierzenia skali problemu ubóstwa energetycznego wykorzystywany jest najczęściej wskaźnik WK-ND (Wysokie Koszty - Niskie Dochody). Według tej miary w 2016 roku 12,2% Polaków było dotkniętych ubóstwem energetycznym. Aż co piąty mieszkaniec wsi toczy walkę o zapewnienie swoim bliskim komfortu energetycznego. Około 3,47 miliona osób spośród dotkniętych tym zjawiskiem mieszka w domach jednorodzinnych. Co jest jednoznaczne z faktem, iż ryzyko wystąpienia ubóstwa w zabudowie jednorodzinnej jest wyższe.
Gospodarstwa domowe w województwach podkarpackim i wielkopolskim odznaczają się wyższym ryzykiem popadnięcia w ubóstwo energetyczne oraz wyższą liczbą osób dotkniętych tym problemem. Zwiększone zagrożenie na wsiach i w małych miastach (tj. do 29 tys. mieszkańców) jest skutkiem niższych dochodów oraz powierzchni lokali, jak i wieku zabudowy. Budynki jednorodzinne są generalnie starsze niż przeciętny wiek budynków w Polsce. Ponad 20% to zabudowa przedwojenna.
Stosowane obecnie w Polsce instrumenty polityki publicznej są niewystarczające, aby obniżyć poziom problemu. W polskim systemie nadal brakuje instrumentów zaprojektowanych bezpośrednio w tym celu. Krótkoterminowy można łagodzić negatywne przejawy tego zjawiska poprzez zasiłki, taryfy socjalne czy ochronę przed odłączeniem energii. Długoterminowo skuteczne są działania, które mają na celu usunięcie przyczyn lub zapobieganie powstawania tego rodzaju problemu. W Polsce mamy obecnie możliwość skorzystania m.in. z ulgi podatkowej czy kredytów preferencyjnych na rzecz termomodernizacji budynków.
Poszukiwanie rozwiązania jest bardzo złożone. WO Problemie będzie mowa podczas V Konferencji Naukowej „Bezpieczeństwo energetyczne – filary i perspektywa rozwoju” na Politechnice Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza (12-13 października 2020 r.) organizowanej przez Instytut Polityki Energetycznej. Organizowane są między innymi panele tematyczne pt. „Energetyka wiatrowa jako dźwignia rozwoju gospodarczego w Polsce” oraz „Gospodarka o obiegu zamkniętym”, w ramach, których przedstawione zostaną zagadnienia związane z energochłonnością i możliwością ograniczenia zużycia energii w kierunku samowystarczalności instalacji.
Katarzyna Szpiech Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza
