Susza - stan zagrożenia. Nowa prognoza na 2020 r.
Susza dotyka także wód podziemnych - informują hydrogeolodzy z Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego. Na znacznym obszarze kraju, od sierpnia 2019 r., utrzymuje się niżówka hydrogeologiczna. Wody do spożycia jednak nam nie zabraknie, gdyż rezerwy zasobów wód podziemnych są znaczne.
Susza jest złożonym zjawiskiem, w rozwoju którego można wyróżnić kilka etapów. Jeśli deficyt opadów atmosferycznych utrzymuje się odpowiednio długo, zjawisko suszy rozwija się również w wodach podziemnych w postaci niżówki hydrogeologicznej. Przejawia się ona obniżeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanów niskich ostrzegawczych. Aktualnie zjawisko to występuje w pierwszym poziomie wodonośnym. Monitoring wód podziemnych na potrzeby oceny sytuacji hydrogeologicznej i prognozowania jej zmian prowadzi Państwowa Służba Hydrogeologiczna, którą pełni Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy.
Jeśli w ciągu nadchodzących tygodni nie wystąpią znaczne opady, na części obszaru Polski prognozuje się utrzymanie niżówki hydrogeologicznej. Najbardziej zagrożone będą województwa wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie oraz pomorskie, podlaskie, dolnośląskie, opolskie i śląskie. Jednak lokalnie problemy mogą pojawić się także w województwach mazowieckim i warmińsko-mazurskim. Oznacza to, że zwłaszcza na wymienionych obszarach może dojść do utrudnień w zaopatrzeniu w wodę z płytkich ujęć wód podziemnych (indywidualne studnie gospodarskie) oraz z ujęć komunalnych eksploatujących pierwszy poziom wodonośny, najszybciej reagujący na deficyt opadów.
Nadal nie przewiduje się problemów z zaopatrzeniem w wodę z komunalnych i przemysłowych ujęć wód podziemnych użytkujących głębsze poziomy wodonośne, które w chwili obecnej nie są zagrożone.
Nawet jeśli w najbliższym czasie nie wystąpią intensywne opady atmosferyczne stan rezerw zasobów wód podziemnych na przeważającym obszarze kraju będzie się kształtował na bezpiecznym poziomie.
W ostatnim 40-leciu okresami, w których zaobserwowano w Polsce najwięcej niżówek hydrogeologicznych były lata: 1991-1993, 2005-2007 i 2015-2016. Obecny okres 2018-2020 także należy w Polsce do tych o niskich stanach wód podziemnych, co związane jest nie tylko z bieżącą sytuacją meteorologiczną, ale również z deficytami opadów, jakie miały miejsce w poprzednich latach. Najdłuższe i najgłębsze niżówki hydrogeologiczne na przestrzeni ostatnich czterech dekad obserwowano w okresach: 1990-1992, 2015-2016 i 2019.
Aby w perspektywie długofalowej zabezpieczyć kraj przed suszą, konieczne jest podejmowanie działań służących przeciwdziałaniu oraz łagodzeniu jej skutków. Żeby zwiększyć dostępność zasobów wód podziemnych, kształtujących utrzymanie przepływu nienaruszalnego rzek w okresach suszy, należy w większym stopniu retencjonować wodę powierzchniową oraz prawidłowo wykonywać i utrzymywać melioracje wodne, których celem powinno być utrzymywanie właściwych stosunków wilgotnościowych gruntów, a nie jedynie ich osuszanie. Skutecznym przeciwdziałaniem skutkom suszy jest także znaczna rozbudowa systemu małej retencji.
Zretencjonowane w warstwach wodonośnych zasoby wód podziemnych stanowią najbezpieczniejsze źródło zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Przy racjonalnym ich użytkowaniu i efektywnej ochronie, Polska jest w stanie zaspokoić uzasadnione potrzeby wodne wszystkich użytkowników. Fakt, że mamy duże rezerwy wód podziemnych nie oznacza jednak, że możemy je nadmiernie eksploatować. Konieczne jest przemyślane i zrównoważone gospodarowanie wodą. Dbałość o to powszechne dobro jest obowiązkiem całego społeczeństwa.
