Zanieczyszczenie powietrza w województwie podkarpackim

Fot. Youtube

W poniedziałek (26 marca 2018) podczas sesji Sejmiku Województwa Podkarpackiego wysłuchali informacji na temat poziomu i przyczyn zanieczyszczenia powietrza w województwie podkarpackim. Przedstawił ją Andrzej Kulig, dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego. Tekst w skrócie poniżej.

Zobacz całą informację (stan na rok 2016) http://www.sejmik.podkarpackie.pl/attachments/article/2731/Informacja%20nt%20jako%C5%9Bci%20powietrza%20w%20Wojew%C3%B3dztwie%20Podkarpackim...pdf

Stopień zanieczyszczenia powietrza w województwie podkarpackim w stosunku do innych rejonów Polski jest stosunkowo niski. Jednak głównym problemem zurbanizowanej i uprzemysłowionej części obszaru naszego województwa są tereny gdzie występują przekroczenia wartości dopuszczalnych pyłów i benzo(a)pirenu.

Na ich wysokie stężenia wpływają oprócz źródeł lokalnych, do których zaliczymy kotły w budynkach mieszkalnych, transport i przemysł, także przepływy zanieczyszczeń z sąsiednich krajów i województw.

Nie stwierdzono (podobnie jak w latach poprzednich) przekroczeń wartości dopuszczalnych zanieczyszczeń gazowych, tj. dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), oraz wartości dopuszczalnych lub docelowych określonych dla metali w pyle, tj. ołowiu (Pb), arsenu (As), kadmu (Cd) oraz niklu (Ni).

(Za 2017r. można spodziewać się podobnej oceny w przypadku tych zanieczyszczeń).

W 2016r. wartości stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 zawierały się

w przedziale 26-35 µg/m3, tj. 65-88% poziomu dopuszczalnego

W ostatnich latach obserwuje się systematyczne obniżanie stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 we wszystkich punktach pomiarowych (w tym w Jarosławiu, gdzie jeszcze w 2015r. zarejestrowano przekroczenie).

W 2016r. przekroczenie normy 35 dopuszczalnych w skali roku przekroczeń stężenia dobowego ustalonego dla pyłu zawieszonego na poziomie 50 µg/m3, stwierdzono w Mielcu, Dębicy, Jarosławiu i Tarnobrzegu. Najwięcej przekroczeń stwierdzono w Jarosławiu. Sytuacja meteorologiczna w styczniu i w lutym 2017r. była bardzo niekorzystna, w związku z tym za 2017r. należy się spodziewać bardziej niekorzystnych wyników

Wyniki pomiarów jednoznacznie wskazują, że ponadnormatywne stężenia pyłu PM10 występują

w sezonie grzewczym.

W 2016r. wartości stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM2,5 zawierały się

w przedziale 20-25 µg/m3, tj. 80-100% poziomu dopuszczalnego

Benzo(a)piren)

Obszary przekroczeń objęły swym zasięgiem 62% powierzchni województwa. Ze względu na niekorzystną sytuację meteorologiczną w styczniu i lutym 2017r. wyniki za 2017r. mogą być jeszcze gorsze.

Diagnoza problemu złej jakości powietrza na Podkarpaciu

Na ten stan rzeczy wpływa głównie „niska emisja” tzn. emisja pochodząca z sektora komunalno – bytowego, z niskich kominów – (pył PM10 strefa podkarpacka udział 70%, strefa miasto Rzeszów 53%). Największy problem stanowi stosowanie paliw nieodpowiedniej jakości w nieprzystosowanych do tego celu urządzeniach grzewczych. Ponadto stan techniczny znacznej części kotłów, w których odbywa się spalanie paliw w celach grzewczych, jest zły.

Są to w większości kotły pozaklasowe, wieloletnio użytkowane.

Oprócz stosowania paliw niskiej jakości (np. mułów, flotokoncentratów, odpadów drewnianych i drewna mokrego) niejednokrotnie występuje również spalanie w piecach odpadów z gospodarstw domowych (m.in. butelek PET, kartonów po napojach, odpadków organicznych i innych).

Czynniki te, w połączeniu z niekorzystnymi warunkami rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu, jakie często występują w okresie zimowym (grzewczym),

tj. inwersja temperatury, niskie prędkości wiatrów, decydują o występowaniu przekroczeń poziomów normatywnych. Wpływ na jakość powietrza obrazuje też dobrze zestawienie wielkości emisji zanieczyszczeń z poszczególnych źródeł w strefie miasto Rzeszów i strefie podkarpackiej.

Kronospan – procedura zmiany pozwolenia

Obecnie w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego procedowana jest zmiana pozwolenia zintegrowanego wydanego dla Kronospan Mielec Sp. z o.o. – największego źródła emisji pyłu w Mielcu.

Spółka złożyła wniosek w związku z modernizacją dostosowującą instalację do wymagań Konkluzji dotyczących najlepszych dostępnych technik (BAT) w odniesieniu do produkcji płyt drewnopochodnych.

Działania dostosowawcze do wymogów konkluzji BAT:

- modernizacja instalacji oczyszczania gazów na suszarni wiórów (emitor E – 5) obejmującej montaż urządzenia UTWS i elektrofiltru suchego,

- modernizacja prasy głównej, której celem jest wydłużenie czasu prasowania, a tym samym zmniejszenie zawartości wolnego formaldehydu w płycie,

- modernizacja rębalni i zastosowanie filtrów workowych,

- zastosowanie powietrza procesowego zawierającego lotne związki organiczne jako powietrza zasilającego palniki suszarni i WTC (dopalanie).

W wyniku podjętych działań emisja pyłu ogółem obniży się z wartości 371 Mg/rok na 95 Mg/rok, a formaldehydu z 79 Mg/rok na 51 Mg/rok. Obniżenie emisji pozostałych zanieczyszczeń jest obecnie na etapie weryfikacji.

Z informacji przekazanej przez Kronospan Sp. z o.o. wynika, że wyłączenie suszarni i podłączanie UTWS-u planowane jest na 30 maja 2018r.

Modernizacja instalacji, zgodnie z art. 215 ust. 4 ustawy Poś musi zakończyć się do listopada 2019r. Po tej dacie w przypadku nie dostosowania instalacji do konkluzji BAT i nie uzyskania pozwolenia zintegrowanego dla tego przedsięwzięcia eksploatacja instalacji zostanie wstrzymana przez WIOŚ.

Zagrożenia wynikające z utrzymywania się przekroczeń

Osobami najbardziej narażonymi na zwiększone ryzyko zdrowotne związane ze złej jakości powietrzem są osoby chorujące na schorzenia układu sercowo-naczyniowego i oddechowego (w tym astmę), osoby w podeszłym wieku, dzieci oraz osoby uboższe.

Wyniki badań wskazują, że kobiety w ciąży, noworodki oraz pacjenci z pewnymi obciążeniami zdrowotnymi jak cukrzyca, mogą również podlegać złemu wpływowi zdrowotnemu PM2,5. Wykonane szacunki w oparciu o dane WHO wskazują, że ekspozycja na pył zawieszony PM2,5 powoduje rocznie utratę 14 615 lat życia populacji mieszkańców województwa podkarpackiego, a w przypadku miasta Rzeszowa mieszkańcy łącznie tracą rocznie 1 479 lat życia.

Oszacowane koszty związane ze śmiertelnością obliczone w oparciu o całkowity jednostkowy koszt zgonu, wynoszący w UE na 1,09–2,22 mln € (ujmujący koszty leczenia, hospitalizacji oraz wartość samego życia ludzkiego, wartość wkładu jednostki w życie społeczne i rozwój społeczeństwa, czy też produktywności człowieka w sferze zawodowej) wynoszą blisko

273,7 mld € w Rzeszowie do 1,3–2,7 mld € dla całego województwa podkarpackiego.

Szacunki te nie odbiegają od danych europejskich. Zła jakość powietrza na Podkarpaciu

ma również negatywne oddziaływanie na postrzeganie regionu wśród turystów oraz inwestorów.

Możliwe działania samorządu województwa

W związku z występującymi przekroczeniami stężeń dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu samorząd województwa jest zobowiązany do opracowania programów naprawczych ochrony powietrza, które są podstawowym dokumentem strategicznym umożliwiającym zarządzanie jakością powietrza. Realizując ten obowiązek samorząd przyjmował w poprzednich latach takie programy a w 2016r. powstały ich wersje po aktualizacji, są nimi:

- Program ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów z uwagi na stwierdzone przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 i poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM 2,5 wraz z rozszerzeniem związanym z osiągnięciem krajowego celu redukcji narażenia i z uwzględnieniem poziomu docelowego benzo(a)pirenu” oraz z  Planem Działań Krótkoterminowych”, przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Podkarpackiego Nr XXX/543/16 z dnia 29 grudnia 2016 r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia „Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Rzeszów”, opublikowaną w Dz. U. Woj. Podk. z dnia 9 stycznia 2017r., pod poz. 73;

- Program ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM 2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu” oraz z  Planem Działań Krótkoterminowych” przyjęta uchwałą Sejmiku Województwa Podkarpackiego Nr XXX/544/16 z dnia 29 grudnia 2016 r. zmieniająca uchwałę w  sprawie określenia „Programu ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM 2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu” wraz z  Planem Działań Krótkoterminowych, opublikowaną w Dz. U. Woj. Podk. z dnia 9 stycznia 2017r., pod poz. 74.