Etykietowanie opon do samochodów ciężarowych

Fot. Adam Cyło

Od 1 listopada 2012 r. nabywcy opon do pojazdów ciężarowych wyprodukowanych po 1 lipca 2012 r. i wprowadzonych do obrotu na terenie Unii Europejskiej muszą otrzymać informacje na temat oporów toczenia, przyczepności na mokrej nawierzchni oraz generowanego przez opony hałasu. Informacje te będą dostarczane w formie nalepki, podzielonej na trzy części.

Jak czytać etykietę:

1.    Opory toczenia

W lewej górnej części etykiety znajdzie się piktogram przedstawiający oponę obok dystrybutora paliwa. Ten wskaźnik dotyczy efektywności paliwowej, którą określa się poprzez pomiar współczynnika oporu toczenia. Poniżej znajduje się szereg kolorowych pasków, oznaczonych literami od A do G, w kolorach od zielonego do czerwonego. A oznacza najwyższą, a G najniższą wydajność – przy czym poziom G nie będzie stosowany w odniesieniu do opon do pojazdów ciężarowych, zatem najniższym wskaźnikiem w tym przypadku będzie F. Im niższy opór toczenia, tym mniej energii zużywa opona podczas kontaktu z podłożem, a tym samym pojazd spala mniej paliwa i emituje mniej CO2. Różnica między kompletem opon klasy A a opon klasy F może oznaczać zmniejszenie zużycia paliwa przez pojazd ciężarowy nawet o 15% – w zależności m.in. od rodzaju pojazdu i warunków jazdy. Oznacza to oszczędność sięgającą nawet 7125 euro rocznie .

2.    Przyczepność na mokrej nawierzchni

W prawej kolumnie etykiety widnieje wizerunek opony obok deszczowej chmury. Symbol ten ilustruje przyczepność na mokrej nawierzchni, zatem bezpośrednio dotyczy bezpieczeństwa jazdy. Poniżej znajduje się skala od A do G, gdzie A oznacza najlepszą przyczepność na mokrej nawierzchni, a G najsłabszą wydajność – przy czym poziom G także nie będzie stosowany w odniesieniu do opon do pojazdów ciężarowych, zatem najniższym wskaźnikiem również w tym przypadku będzie F. Im lepszy wskaźnik, tym krótsza droga hamowania na mokrej nawierzchni. Różnica między oponą klasy A a oponą klasy F może przekładać się na drogę hamowania krótszą o nawet 30%. Oznacza to, że 40-tonowy pięcioosiowy ciągnik z naczepą jadący 80 km/h będzie potrzebował nawet o 25 metrów mniej, by się zatrzymać. 

3.    Poziom hałasu

Na dole etykiety znajduje się symbol opony i głośnika emitującego trzy fale. Liczba czarnych fal symbolizuje poziom hałasu emitowany przez oponę. Trzy czarne fale oznaczają, że opona mieści się w aktualnej normie określonej przepisami . Dwie czarne fale oznaczają, iż opona jest do trzech decybeli (dB(A)) cichsza niż limit, który będzie obowiązywał w momencie wprowadzenia obowiązkowego etykietowania opon. Jedna fala oznacza zaś, że opona jest cichsza o kolejne trzy decybele. Niższy poziom hałasu to z kolei korzyść dla środowiska naturalnego.

Wymogi etykietowania opon

Oznaczenia nie będą musiały być umieszczane na oponach do ciężkich pojazdów ciężarowych – obowiązek ten dotyczy opon do samochodów osobowych i lekkich aut ciężarowych. Informacje dotyczące opon do ciężkich pojazdów ciężarowych będą musiały być jednak zawarte w materiałach promocyjnych, w tym w Internecie, i będą dołączane do każdej faktury w momencie sprzedaży opony.

Wymogi oznakowania nie dotyczą opon wyścigowych, profesjonalnych opon do zastosowań off-road, terenowych, opon bieżnikowanych oraz opon motocyklowych.

Producenci opon są odpowiedzialni za przeprowadzenie testów opon pod kątem trzech wymienionych na etykiecie parametrów. Istnieje też system umożliwiający krajowym lub lokalnym władzom weryfikację zgodności informacji prezentowanej na oznaczeniu w ramach procedury określonej w przepisach. Kraje członkowskie indywidualnie wyznaczą kary za brak zgodności.

Metody badania opon

Opór toczenia jest mierzony w laboratorium w temperaturze 25OC. Opona jest montowana na maszynie wyposażonej w duży obrotowy bęben imitujący nawierzchnię drogi. Opona i bęben stykają się ze sobą. Różnica między momentem obrotowym zmierzonym dla opony i dla bębna wyznacza współczynnik oporu toczenia, wyrażany w kilogramach na tonę. Na tej podstawie wyznaczana jest klasa opony od A do G (przy czym klasa G nie będzie stosowana dla opon dla pojazdów ciężarowych).

Badanie przyczepności na mokrej nawierzchni prowadzi się na torze testowym dwiema metodami. Pierwsza z nich to test hamowania pojazdu na mokrej nawierzchni, mierzący skuteczność hamowania z prędkości 60 km/h do 20 km/h. Charakterystyka nawierzchni określona jest w specyfikacji UE dotyczącej etykietowania opon. Druga metoda to test poślizgu, który mierzy tarcie między oponą a mokrą powierzchnią drogi przy prędkości 50 km/h. Uzyskana wartość nazywana jest wskaźnikiem przyczepności na mokrej nawierzchni (Wet Grip Index – WGI), który opisuje funkcjonowanie opony w odniesieniu do określonej opony referencyjnej. Również w tym przypadku oponie nadawana jest klasa od A do F. Podobnie jak w przypadku oporów toczenia, klasa G nie będzie stosowana w odniesieniu do opon do pojazdów ciężarowych. 

Badanie hałasu jest również prowadzone na torze testowym w oparciu o test zgodny z normą ISO. W odległości 7,5 metra od osi toru na wysokości 1,2 metra umieszcza się dwa mikrofony. Samochód ciężarowy przejeżdża obok mikrofonów, a siła dźwięku mierzona jest w decybelach. W zależności od uzyskanej klasy, opona otrzymuje oznaczenie z jedną, dwiema lub trzema falami.