Banknot kolekcjonerski NBP z Jasną Górą

Przed oddziałem NBP przy ulicy 3 Maja w poniedziałek już po godzinie 7 rano ustawiła się kolejka kilkunastu osób. Część to kolekcjonerzy, część ma nadzieję zarobić na późniejszej odsprzedaży banknotu

– Najświętsza Maryja Panna od dawna ma w polskim narodzie specjalny status – jest Matką, Obrończynią, Królową. Odnotował to już Jan Długosz w „Rocznikach Królestwa Polskiego”, nazywając Bogarodzicę Najdostojniejszą Królową świata i naszą – pisze w folderze emisyjnym o. Stanisław Jan Rudziński, kustosz Zbiorów Sztuki Wotywnej Jasnej Góry. Podkreśla, że na przestrzeni wieków wielu polskich władców modliło się o wstawiennictwo przed Jej Cudownym Obrazem, a Jasna Góra stała się celem pielgrzymek wszystkich warstw społecznych, które składały Matce Bożej dary w postaci regaliów. Kult maryjny znalazł wyraz i rozwinięcie w ślubach króla Jana Kazimierza złożonych w katedrze lwowskiej po potopie szwedzkim. Dopełnieniem ślubów we Lwowie była uroczysta koronacja Cudownego Obrazu Matki Bożej w 1717 roku. Była to pierwsza, dokonana poza Rzymem i Italią, koronacja Obrazu Matki Bożej.

– Ostateczną decyzję o koronacji podjął papież Klemens XI, który ofiarował drogocenne korony, a przeprowadzenie ceremonii powierzył biskupowi chełmskiemu Krzysztofowi Szembekowi. (…) Symbolika teologiczna i historyczna przedstawiona na banknocie podkreśla wyjątkową rolę, jaką Obraz Matki Bożej Jasnogórskiej, oraz szerzej kult maryjny, odegrał w dziejach polskiego narodu – dodaje kustosz.

Na przedniej stronie banknotu zostały ukazane korony ofiarowane przez papieża Klemensa XI (skradzione w 1909 roku). Pod koroną Dzieciątka na tle stylizowanych lilii andegaweńskich znajduje się monogram maryjny jako jedno z zabezpieczeń banknotu, tzw. recto-verso. Po prawej stronie widnieją stylizowane motywy wici roślinnej z barokowej ramy Cudownego Obrazu. Znakiem wodnym jest herb pauliński przedstawiający kruka z bochenkiem chleba w dziobie oraz dwa lwy wspierające się o pień palmy. W górnym lewym rogu umieszczono motyw roślinny z antepedium ołtarza w kaplicy Matki Bożej, wykonanego z okazji koronacji.

Na odwrotnej stronie banknotu widzimy rycinę wydaną w Rzymie w 1717 roku, przedstawiającą koronację Cudownego Obrazu Matki Bożej – iluminację sanktuarium i widok na ołtarz koronacyjny. Po lewej stronie widnieje plan klasztoru jasnogórskiego z obwarowaniem fortecznym, a poniżej lilia andegaweńska. Po prawej stronie znajduje się motyw roślinny z ramy Obrazu i znak wodny – herb paulinów.

Banknot, zaprojektowany przez Justynę Kopecką, wyemitowany zostanie w nakładzie do 55 tys. sztuk i można go będzie kupić w cenie 60 zł w Oddziałach Okręgowych NBP i sklepie internetowym Kolekcjoner. Więcej informacji na jego temat można znaleźć w folderze numizmatycznym.

Tematyka jasnogórska była obecna także na pierwszym banknocie kolekcjonerskim, który został wyemitowany przez NBP 16 października 2006 roku. Upamiętniał Jana Pawła II. Jest dostępny w sprzedaży.

Broszura na temat banknotu kolekcjonerskiego „300-lecie koronacji Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej” (PDF)