Bieszczadzkie niebo kusi turystów
BIESZCZADY. Jednym z ciekawszych projektów związanych z turystyką jest polsko-słowacki projekt pod nazwą „Karpackie niebo” (Karpatské nebo). Partnerem wiodącym projektu jest Wihorlackie Obserwatorium Astronomiczne w Humennem.
Bieszczady to jedno z ostatnich miejsc w Europie, gdzie wciąż występuje prawdziwie ciemne niebo, zupełnie wolne od zanieczyszczeń sztucznym światłem cywilizacji. Jednak, co ciekawe, ciemne niebo, tak jak i inne elementy bieszczadzkiej przyrody, wymaga ochrony. Rozwój infrastruktury miejskiej, drogowej czy turystycznej, tworzącej tzw. „świetlny smog” może sprawić, że również z Bieszczadów zniknie „dzikie” gwiaździste niebo. W celu ochrony i promocji bieszczadzkiego ciemnego nieba 8 marca 2013 r. w Lutowiskach powołano do życia Park Gwiezdnego Nieba „Bieszczady”. Park ten ma za zadanie przybliżyć problem zanieczyszczenia światłem, ale też daje odwiedzającym możliwość obserwowania nocnego nieba w jego naturalnej postaci oraz wspiera ochronę nocnego środowiska Bieszczadów.
- Najtrudniejszym krokiem do skutecznej ochrony nocy, jest uświadomienie sobie, że nadmiar światła może szkodzić a ciemność jest niezbędna całej przyrodzie, w tym człowiekowi – wyjaśnia Pavol Ďuriš, astronom z PGN.
Park Gwiezdnego Nieba „Bieszczady” obejmuje swoim zasięgiem polską część Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Wspólnie z Parkiem Ciemnego Nieba “Połoniny” na Słowacji, jako obszar obejmujący polską i słowacką część Międzynarodowego Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie” tworzą największy w Europie spójny obszar ochrony nocnego nieba o łącznej wielkości 162 365,42 ha. Jest to również obszar o najlepszej jakości nocnego nieba, z najmniejszym zanieczyszczeniem sztucznym światłem. Park Gwiezdnego Nieba „Bieszczady” daje też szansę na wzbogacenie oferty turystycznej regionu poprzez poszerzenie oferty pobytowej o warsztaty, obserwację i pokazy astronomiczne.
-W Bieszczadach możemy bez teleskopu zobaczyć podczas bezchmurnej nocy, gdy na niebie nie świeci Księżyc, aż ponad 7000 gwiazd. Dla porównania, w terenach wiejskich, gdzie jest tylko kilka lamp ulicznych, zobaczyć można jedynie 2500 gwiazd - wyjaśnia Pavol Ďuriš astronom z PGN.
W ramach projektu Karpackie Niebo liceum im. gen. Andersa w Lesku, zostało wyposażone w niezbędny do prowadzenia ciekawych zajęć edukacyjnych sprzęt (budowa samej kopuły została ukończona w roku 2006).. Leskie obserwatorium zostało wyposażone w teleskop Celestron CGEM 1100 HD XLT - teleskop z systemem GoTo (automatyczne naprowadzanie) o średnicy zwierciadła głównego 280 mm.
W ramach projektu na Słowacji powstał Park Ciemnego Nieba „Poloniny”, który skupia miejsca, gdzie światło najmniej ingeruje w nocne środowisko. Obszar PCN to terytorium przylegające do granicy z Polską i Ukrainą a więc Bukovske Vrchy. Tereny dość słabo zaludnione. PCN „Poloniny” zajmuje obszar ok. 48,5 tys. km kwadratowych. Objął swym zasięgiem w całości słowacki Park Narodowy „Poloniny” oraz tereny do niego przyległe. Graniczy bezpośrednio z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym w Polsce oraz Użańskim Narodowym Parkiem Przyrody na Ukrainie. Otwarty w Bieszczadach Park Gwiezdnego nieba jest drugim pod względem wielkości obszarem chronionego nieba w Europie oraz drugim tego typu parkiem w Polsce. Obecnie na świecie znajduje się ok. 20 parków ciemnego nieba.
Dobrą okazją do obserwacji astronomicznej i wyjazdu w Bieszczady będzie 9 maja – to wtedy zobaczyć będzie można przejście Merkurego na tle tarczy słonecznej. Zjawisko obserwowalne będzie z naszego kraju przez ponad 7,5 godziny.
Projekt Karpackie niebo został realizowany od 1.09.2009 do 31.05.2012 w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013. Vihorlackie Obserwatorium Astronomiczne w Humennem - założone w 1952r.-(www.astrokolonica.sk) jest liderem tego projektu tu też znajduje się planetarium.